9317680592

Archaizacja w „Potopie”

• Najwięcej archaizmów wystąpiło w odmianie rzeczowników męskich.

Wyrazistymi wykładnikami archaizacji są dawne formy M.lmn. rzeczowników żywotnych typu wilcy, psi, oraz rzecz, osobowych i nieosobowych z końcówką -owie, zastąpioną później końcówką -i/-y(m os.) lub -y/-/(nmos.) typu wróbbwie, magnatowie. V\fystępująone najczęściej w dialogu, np. Piotra Czarneckiego z Kmicicem (jak nie nadejdą, to reputację waćpanową psi zjedzą II 217) czy w języku Zagłoby (Ale dobry człowiek, i ten nie zdradzi, jako oni skurczybykówie birżańscy.. Uważaliście, jako magnatowie lgną do starego Zagłoby III 24; teraz psi na widok baby wyją II132), Kmicica (Niechże ją podstępni Włochowie robią I 528; Rozerwać jako wilcy tę matkę waszą I 529) lub w monologach bohaterów, np. w mowie ks. Kordeckiego, podtrzymującego na duchu obrońców Jasnej Góry, wyraźnie stylizowanej na język biblijny: Oto ptaszkowie leśni pod opiekę Matki Bożej się udają, a wy zwątpiliście o Jej mocy? II376. Pojawiają się też w narracji: Tak poważnej i wyniosłej panny nie widzieli jeszcze ci wojaków ie I 47; Gotowi -odpowiedzieli chórem orszańscy zabijakowie I 512, 510; woientarze umieli iść tak cicho jako wilcy II 675.