page0020

10

WIADOMOŚCI WSTĘPNE

skowy. Sufiksy, afiksy i prefiksy umożliwiają odmianą rzeczownika i czasownika; przymiotnik kładzie się zawsze po rzeczowniku, od którego zależy; przez łączenie dwóch rzeczowników powstają nowe pojęcia złożone, np. e (dom) + ga 1 (wielki) = ega 1 (pałac); ur (pies) -f- mah (wzniosły) = urmah (lew); liczbę mnogą wyraża się często przez powtórzenie tego samego wyrazu, np. kur (góra), kur kur (góry).

Pod wpływem semickich sąsiadów i najeźdźców język śumeryjski zwolna wymierał, ustępując z codziennego użytku; stałe jednak oparcie znalazł w świątyniach, między kapłanami i uczonymi, dla których był zawsze językiem świętym, językiem religji, wiedzy i kultury, tern, czem np. język łaciński był dla wieków średnich, a po części i dzisiaj dla niektórych gałęzi wiedzy czy kultu. Tak np. wszystkie modlitwy, zaklęcia, śpiewy, hymny, litanje kultu babilońsko-asyryjskiego — nawet w ostatnich wiekach państwa asyryjskiego — odprawiano jeszcze po świątyniach wyłącznie po śumeryjsku. Co najwyżej odważano się dawać im między linjami przekład asyryjski, lub tu i ówdzie krótkie objaśnienia (glossy).

Jako próbkę języka śumeryjskiego podaję napis z wotywnego daru króla Dungi:

„Nin gal ama-ni-r Dungi dingir kalam-ma-na lugal (bogini) Ningal, swojej matce, Dungi, bóg kraju swego, król

an-ubda-tabtabba-ge namtila-ni-śu a-mu-na-ru.“ z Ur    za swoje życie ofiarował.

B) Pierwsze najstarsze napisy s e m ic k i e sięgają czasów wielkiego zdobywcy Sargona I (około 2800 przed Chr.). Odtąd, zwłaszcza w północnej Babilonji, ustala się zwolna zwyczaj pisania w języku semickim. Na epokę Hammurapfego (około 2100 przed Chr.) przypada rozwój literatury babilońskiej, a najstarsze pomniki literackie, które doszły nas w znacznie młodszych odpisach, pochodzą prawdopodobnie z owych czasów i miejscowości. W późniejszych wiekach, wraz z polityczną przewagą Asyrji, przenosi się do Niniwe także i środowisko literatury ówczesnej, ale po zburzeniu tej stolicy (rok 607 przed Chr.) wraca napowrót do Babilonu, skąd promieniuje jeszcze za pierwszych Achemenidów; potem zwolna upada. Znajomość pisma klinowego i języka babilońskiego wymiera dopiero w I-ym wieku przed Chr.

Jak pismo, tak i język babilońsko-asyryjski uległ licznym zmianom przez przeciąg swego 20-wiekowego istnienia. Te przemiany występują nietyle w języku literackim, ile w ludowych narzeczach; mimo to jednak nawet w uczonych pismach, czy napisach babilońskich i asyryjskich dostrzec można różnice dialektalne. Babilon i Niniwe były wprawdzie siostrzycami, ale zachowały niemało odrębności plemienno-kulturalnych i przez cały czas swego istnienia

http://rcin.org.p!