Obraz3

r

§ 145. Słady odmiany rzeczownikowej w języku polskim.Przy-

miotniki w odmianie rzeczownikowej w języku staropolskim odmieniały się jak rzeczowniki dawnych tematów na -6- // -jó-, -a- //-ja- według poniższego wzoru:

	Liczba pojedyncza			Liczba mnoga
	r.m.	r.n.	r.ż.	r.m.	r.n.	r.ż.
M	rad	rad-o	rad-a	radz-i	rad-a	rad-y
D	rad-a		rad-y	rad
C	rad-u		radzi-e	rad-om'		rad-am
B	rad // rad-a	rad-o	rad-ę	rad-y	rad-a	rad-y
N	rad-em		rad-ą	rad-y		rad-ami
Ms	radzi-e			radzi-ech		rad-ach

Odmiana niezłożona zachowała się do początku XVI w, W okresie od XVI—XVIII w. odmianę tę mająjedynie przymiotniki dzierżawcze na -ow, -in, typu: ojców dom, Borkowa dziedzina, Adamowo pole, matczyn żywot, mamin synek.

We współczesnej połszczyźnie z odmiany rzeczownikowej przymiotników zachowały się następujące relikty:

ł) M l.p. r.m. przymiotnikówkontent, rad, wart. Przymiotniki te w zdaniu pełnią wyłącznie funkcję orzecznika. W M nie mają form złożonych.

2)    M l.p. r.m. niektórych przymiotników równolegle z formami złożonymi, np.: gotów // gotowy, łaskaw // łaskawy, pełen // pełny, pewien //pewny, wesół //wesoły, winien // winny, zdrów //zdrowy.

3)    Przysłówki na-o: boso, cicho, mało, wysoko itd. Z pochodzenia są to formy M-B l.p. r.n. odmiany rzeczownikowej:

M l.p. r.m.    bos    r.ż.    bos-a    r.n.    bos-o

cich    cich-a    cich-o

mał    mał-a    mał-o

4)    Wyrażenia przyimkowe-przysłówki typu:

a) z cicha, z chłopska, bez mała. Są to dawne formy D l.p. r.m., n.:

M l.p. r.m, cich, mał    r.n. cich-o, mał-o

D l.p.    (z) cich-a, (bez) mał-a

125