10386

Terminowi funkcja nadaje się w języku potocznym i nauce rozmaite znaczenie. W jednym ze znaczeń funkcja to skutek istnienia i działania jakiejś instytucji, normy lub tworu organizacyjnego dla ich otoczenia. Mówiąc o funkcji prawa ma się na myśli to, jakie skutki społeczne wywołuje w danej społeczności fakt ustanowienia i stosowania prawa.

Rozróżniamy następujące funkcje prawa:

1.    stabilizacyjna - wyróżnia się tym, że skutkiem działania prawa w społeczeństwie jest utrwalenie istniejącego w nim ładu gospodarczego, politycznego itp.

2.    dy namizacyjna - polega na promowaniu zmian w różnych sferach życia społecznego. Prawo może wprowadzać unormowania kreujące nowe instytucje prawne, odpowiadające aktualnym potrzebom społeczeństwa. Dawne nieuchylone prawo może paraliżować pożądane zmiany społeczne

3.    ochronna - polega na tym, że prawo chroni rozmaite wartości istotne ze społecznego punktu widzenia, np normy prawne określają świadczenia na rzecz interesów' ogólnospołecznych (podatki). Normy prawne clironią pewne dobra indywidualne, zabezpieczają różnie rozumiane prawda jednostki. Funkcja ta przybiera postać funkcji opiekuńczej tzn. prawo clironi interesów' ludzi słabszych społecznie (dzieci, emeryci, ludzie niepełnosprawni)

4.    organizacyjna - realizacje tej funkcji przez prawo objawia się w tworzeniu instytucjonalny cli w^ranmków życia społecznego i państwowego np. unormowania dotyczące ustroju organów' władzy publicznej, partii politycznej, stowarzyszeń, fundacji, związków zawodowych i innych

5.    represyjna - praw^ro działa przez obaw^rę dolegliwości, które mogą spotkać naruszycieli norm. Przybiera charakter funkcji prewencyjnej lub resocjalizacyjnej

6.    wychowawcza - prawo wyrabia w adresatach norm trwale przekonania, skłonności i nawyki

Pray\'o a inne porządki normatywne

Zachowania członków' społeczeństwa są wyznaczone nie tylko przez normy obowiązujące prawnie, lecz również przez normy z innego względu uznawane za obowiązujące, np. normy moralne, religijne, obyczajowe, organizacyjne, gospodarcze, techniczne i polityczne.

Moralność to ukształtowany w procesie długotrwałego rozwoju społeczeństwa zespól norm postępowania, według których ocenia się określone zachowaiue jako dobra lub złe. Normy moralne pozwalają oceniać: wzajemne zachowanie się ludzi, zachowaiue się w'obec społeczeństwa, w^robec państwa, wobec przyrody. Wyobrażenia o tym, co jest dobre a co złe są różne u różnych ludzi, a wpływa na to: epoka, środowisko, stosunki społeczne, warunki życia itp. Różnice między prawem i moralnością:

1.    na straży norm prawnych stoi aparat państwowy zaś do przestrzegania norm moralnych skłania ludzi presja, nawyki, sumieme

2.    normy prawne mają cliarakter dwustroimy zaś normy moralne jednostronny

3.    normy prawne odnoszą się tylko do czynów i słów człowieka, nie zajmują się sferą psycliiki, zaś moralność ingeruje także w dziedzinę myśli i uczuć

4.    normy prawne regulują bardzo dokładnie postępowanie człowieka zaś moralność jest nieprecyzyjna, często wskazuje jedynie kierunek postępowania