11125

realizowały pizede wszystkim Anglia za panowania Elżbiety 1, Francja za panowania Ludwika XIV a także i Rosja za Piotra I. Główni przedstawiciele merkanlylizmu to :

-w Anglii, Thomas Mun (1571-1641) .kupiec angielski. dyrektor Kompanii Wschodnioindyjskiej / wydał pracę pt. „ A Discoutse of Trade" .

-We Francji Jean Baptiste de Colbert (1619 - 1683). francuski mąż stanu. faktyczny kierownik polityki gospodarczej Ludwika XIV , rozwijał przemysł i handel stosując cła ochonne ; dokonana przez niego centralizacja gospodarki była podstawą ekspansji politycznej i ekonomicznej ówczesnej Francji. Była to zatem polityka interwencjonizmu państwowego.

Flzjokratyzm : teoria hzjokratyzmu . szkoła ekonimiczna i kierunek polityki gospodarczej powstałej w drugiej połowie XVIII wieku we Francji.

Pierwsza systematyczna analiza produkcji i dystrybucji w społeczeństwie (gr. physis - natura . kratos -władza).

Fizjokratyzm powstał w 2-giej połowie XVIII wieku (1750 - 1780) we Francji, zbliżającej się do Wielkiej Rewolucji. Przemiany zwiastowały kryzys ustroju feudalnego. Rewolucja techniczna wkraczała dopiero do Francji.

Flzjokraci rozwijali teorie ekonomiczne w celu formułowania prawidłowej polityki gospodarczej. Uznawali. że określenie właściwej polityki wymaga uprzedniego prawidłowego zrozumienia gospodarki. Aby osiągnąć znaczący wgląd we wzajemne współzależności różnych sektorów gospodarki budowali teoretyczne modele. Pragnęli wykryć naturę i przyczyny bogactwa narodów oraz narzędzia najlepiej sprzyjające wzrostowi gospodarczemu.

Uważali ,że źródło bogactwa tkwi w naturze i produkt czysty wywodzi się wyłącznie z ziemi. a nie z przemysłu przetwórczego i innych rodzajów działalności pozarolniczych , które traktowali za jałowe. Wprowadzali stąd wniosek .że miarą produktu czystego jest renta gruntowa i powinien obowiązywać tylko jeden podatek, to jest obciążający ziemię.

Według Fizjokratów wolna konkurencja pozwala ustalić najlepszą cenę. Ponadto dla społeczeństwa będzie korzysme jeżeli jednostka będzie kierować się swoim egoistycznym interesem.

Polityka „laisez faire” jest najwłaściwsza i przynosi szybki rozwój. Traktowali gospodarkę jako mechanizm w dużym stopniu samoregulujący się . Zdaniem Fizjokratów gospodarkę można badać i byli prekursorami budowania modeli teoretycznych.

Dalej .wyróżniali oni 3 kłasu społeczne :

-produkcją / zatrudnieni przy pozyskiwaniu surowca

-jałową /np.: rzemieślnicy .kupcy .robotnicy najemiu w pizemyśle /,

-właściceli król.duchowni . świeccy posiadacze gruntów/.

Głównym twórcą i najbardziej liczącym reprezentantem tego kierunku był Fransois Quesnay ( 1694-1774). francuski ekonomista . z wykształcenia lekarz. Autor„tableu economique" (1758) -przedstawienie produkcji jako proces stale powtarzający się (reprodukcja) oraz podział produktów na tym tle. Dodał 38 zasad (maksym) polityki zagranicznej - wyróżniając wartość użytkową i sprzedażną. Jego zdaniem tylko dobra mające wartość sprzedażną tworzą bogactwo. Podstawą tej wartości stanowią koszty produkcji i one określają cenę podstawową. Ceny rynkowe różnią się od cen podstawowych.

Mimo aprobaty dla zasad liberalizmu czynił odstępstwa na izecz polityki handlu zagr. Francji i dopuszczał ingerencję władzy państwowej. Próby przeniesienia idei francuskiego fizjokratyzmu na grunt Polski okazały się nieudane.

Flzjokratyzm do Polski dostał się jako jeden z prądów Odrodzenia. Zasady jego głosili w Polsce S.Staszic (1755-1826) oraz Hugo Kołątaj (1750- 1812)

6.Prekursor szkoły klasycznej William Petty (1623 - 1687)

Autor 20 traktatów ekonomicznych. z których najważniejszym był „ traktat o podatkach i daninach" (1662). Wprowadził do badań ekonomicznych statystykę Charakterystyczne dla jego interpretacji gospodarki było :

-zerwanie z merkantylizmem . uważał bowiem .iż rola handlu zagranicznego jest mniejsza niż produkcji. -twierdzenie .iż ojcem bogactwa jest praca a matką ziemia,

-uznanie .iż rola pieniądza nie może być za duża. ani za mała ,