Makroekonomia - wykład RYNEK PIENIĘŻNY str. 2
Podaż pieniądza
Jest wielkością endogeniczną i zwiększa się ze wzrostem stopy procentowej. Im wyższa jest sto stopa tym wyższe są dla banków handlowych koszty utrzymania rezerw dobrwolych (tzw. Koszt utraconych możliwości) a tym samym niższy jest poziom tych rezerw i większa podaż pieniądza. Ponieważ w praktyce wpływ banków komercyjnych na całkowitą podaż pieniądza jest stosunkowo ograniczony to wrażliwość podaży pieniądza na zmianę stopy procentowej jest niewielka, stąd krzywa podaży pieniądza jest w zasadzie pionowa.
Podaż pieniądza może wzrosnąć gdy:
• Wzrośnie baza monetarna
• Obniży jest wysokość stopy rezerw obowiązkowych
• Wzrośnie stopa procentowa
• Nastąpi dopływ środków gotówkowych z zagranicy
• Zwiększa się deficyt budżetowy państwa finansowy za pomocą pożyczek
Popyt na pieniądz wypływa z określonych korzyści wynikających z jego posiadania i posługiwania się nim w realizacji jego funkcji. Popyt na pieniądz określa się w literaturze ekonomicznej jako zapotrzebowanie zgłaszane przez podmioty gospodarcze (przedsiębiorstwa, gospodarstwa domowe, państwo, instytucje) na określony zasób pieniądza gotówkowego w danym czasie. Popyt ten wynika zatem z bezpośredniej potrzeby posiadania pieniądza dla celów transakcyjnych, z utrzymania części swojego majątku w pieniądzu bądź użycia go do zakupów aktywów finansowych, takich jak akcje lub obligacje.
Popyt na pieniądz określa się z reguły jako popyt na zasób pieniądza w ujęciu realnym (tzw. Realny zasób pieniądza), tj. nominalny zasób pieniądza podzielony przez poziom cen (skorygowany o zmiany poziomu cen).
Keynes stworzył teorię pieniądza którą nazwał teorią preferencji płynności. Wyszedł z założenia że ilość pieniądza, na którą istnieje popyt, jest określona przez pożądaną wielkość rezerw gotówkowych lub inaczej mówiąc prze preferencje płynności podmiotów gospodarczych. Zakładał ze podmioty gospodarcze preferują raczej posiadanie gotówki niż innych form lokaty środków finansowych, który przyniósł dochód. Składają się na nią 2 elementy: aktywne zasoby gotówkowe L, (Y,) zależne od dochodu narodowego, oraz pasywne zasoby gotówkowe L> (Rt) zależne od stopy procentowej.
Motywy utrzymywania pieniądza:
1. Motyw transakcyjny wynika z faktu niedoskonałej synchronizacji wpływów (przychodów) i wydatków w czasie i przestrzeni.
Kosztem alternatywnym (kosztem utraconych możliwości) wynikający z konieczności utrzymania pieniądza są odsetki utracone w wyniku trzymania aktywów finansowych w postaci gotówki (płynnej), a nie w formie oprocentowanych aktywów.
2. Motyw przezorności wynika z konieczności zabezpieczenia się przed nieprzewidywalnymi spadkami dochodów lub wzrostem nieprzewidzianych wydatków. Jest blisko związany z motywem transakcyjnym. Uwzględnia dodatkowo zjawisko niepewności co do wysokości i częstotliwości oczekiwanych dochodów i niespodziewanych wydatków
3. Motyw spekulacyjny popytu na pieniądz wynika z dążenia do posiadania zasobu pieniądza gotówkowego przez podmioty gospodarcze w przewidywaniu zmiany (z reguły spadku) ceny innych aktywów finansowych i przyszłych zysków. Keynes stwierdził, że istnieje związek pomiędzy cena papierów wartościowych a stopą procentowa. Cena rynkowa obligacji zmienia się w odwrotnym kierunku niż stopa procentowa. W sytuacji pułapki płynności stopa procentowa osiąga minimalny poziom i prawdopodobnie poniżej tego poziomu nie
Paweł Czudecki