opisywanym przez nas modelu skoncentrujemy się wyłącznie na konsumpcyjnej funkcji gospodarstwa domowego Zobaczmy, w jaki sposób konsument decyduje o wydawaniu swoich rozporządzanych dochodów w danym czasie i przy danym poziomie środków finansowych. Przeanalizujemy skutki tych decyzji
Początkowo zbadamy finansowe możliwości konsumenta, czyli tzw. ograniczenie budżetowe. Następnie przedstawimy teorię użyteczności, aby w końcu stworzyć kompletny model, opisujący ograniczenia, preferencje i decyzje konsumenta. W ten sposób poznamy gusta oraz ekonomiczne ograniczenia nabywcy - czynniki, determinujące poziom popytu rynkowego. W końcowym etapie dowiemy się, czym zdeterminowane jest ujemne nachylenie funkcji popytu rynkowego, zrozumiemy lepiej pojęcia elastyczności cenowej i dochodowej.
Decyzje konsumenta dotyczące rozporządzania swoimi dochodami ograniczymy do analizy wyłącznie decyzji dotyczących struktury konsumpcji bieżącej. Będziemy badać, w jaki sposób konsument wydatkuje cały swój dochód na rozliczne dobra i usługi. Pominiemy więc możliwość tworzenia oszczędności.
Jak wspomnieliśmy wcześniej, celem działalności konsumenta jest jak najlepsze zaspokojenie swoich potrzeb. Inaczej mówiąc, celem działalności konsumenta jest maksymalizacja użyteczności ( satysfakcji ) z wydawanych dochodów pieniężnych ze spożycia danego koszyka ( zestawu ) dóbr, przy danym poziomie dochodu nominalnego i danych cenach.
W gospodarce rynkowej konsument posiada niczym nieograniczoną swobodę wydatkowania swoich dochodów. Jednakże w swoich decyzjach zakupu rozmaitych towarów i usług, bierze on pod uwagę z jednej strony swoje potrzeby, ale z drugiej także możliwości finansowe. Oznacza to, że niezaspokojonym, odnawialnym potrzebom konsument przeciwstawia wysokość swoich dochodów oraz ceny rynkowe poszczególnych nabywanych dóbr i usług.
Zastanówmy się najpierw nad ograniczeniami konsumenta, czyli nad warunkami ekonomicznymi, w których podejmuje on decyzje dotyczące zakupów.
Ograniczenia budżetowe i cenowe
Konsument podejmujący w określonym momencie czasu decyzje dotyczące zakupu różnego rodzaju towarów i usług, musi brać pod uwagę wielkość budżetu ( B ), który ma do dyspozycji. Głównym elementem tego budżetu są dochody konsumenta.