13282

Wprowadzenie

Kultura duchowa społeczeństw pierwotnych była kulturą magiczną. Jej znamiennym symbolem były totemy, czyli zwierzęta, rośliny czy pewne przedmioty, kreowane na „godło" klanu (rodzinnej czy plemiennej zbiorowości). Uważano je za protoplastów klanu I otaczano nabożną czcią zobowiązującą moralnie i społecznie. Wielkie współczesne cywilizacje światowe: wschodnie (azjatyckie) i zachodnie (europejskie) swymi korzeniami tkwią I biorą początek przed tysiącami lat w dwóch różnych ośrodkach terytorialnych. Cywilizacje wschodnie rodziły się na wielkich terytoriach Chin i Indii: cywilizacje zachodnie wspierały się na kulturze antycznej Grecji i antycznego Rzymu oraz na tradycjach judeoehrześcijańskieh. Najstarsze są cywilizacje wschodnie, których dzieje Uczą wiele tysiącleci.

I juz wówczas w tej najodleglejszej przeszłości odznaczały się bogatą kulturą materialną, artystyczną, umysłową oraz skomplikowaną organizacją prawnoustrojową.

Jednakże dziedzina wychowania była raczej oderwana od przyswajania młodym pokoleniom praktycznych umiejętności użytecznych w codziennym - nieraz, już skomplikowanym - życiu. Edukację, niekiedy nawet szeroko rozwiniętą, przenikały pierwiastki filozoficzno-moralne, które były wyrażone najczęściej w pismach wielkich, uznanych za autorytety, filozofów-moralistów. Pisma te stawały się „księgami świętymi" i na całe wieki obowiązywały jako kanon dydaktyczny w szkołach. Trzeba było uczyć się ich na pamięć. W ten sposób kształtowała się szkolna kultura „księgi", kultura literacka, przesiąknięta morałem który miał zapewnić raz na zawsze trwałość społeczną. Przeszłość zobowiązywała dzień bieżący - należało ją kultywować i stosować się do jej wskazań.