IMG498 (2)

102 (De)Konstrukcje kobiecości

Zapoczątkowana przez Millet krytyka kultury patriarchatu i jej przejawów (miłości dworskiej, romantycznj, literatury mizoginicznej) znajduje rozwinięcie w wielu pracach feministek radykalnych. Mary Dały w Poza Bogiem Ojcem (1973) bada problem braku kobiecej symboliki w kulturze i stwierdza, że religia chrześcijańska stanowi część ideologii zmierzającej do uprawomocnienia męskiej dominacji. Następnie w Gyn/ecology (1978) podejmuje kwestię braku kobiecego języka i próbuje go rekonstruować. W tej i następnej swojej książce - Pure Lust. Elemental Feminist Philosophy (1984)-postuluje stworzenie od nowa kobiecej kultury, wykorzystanie twórczego pierwiastka drzemiącego w każdej kobiecie, i zapoczątkowuje tym samym analizę kultury skupionej na kobietach (gino- i kobietocenrryzm).

Idea siostrzaństwa propagowana w ramach feminizmu radykalnego, wyrażajaca się w haśle „Sisterhood is powerful”, ma na celu odbudowanie więzi i solidarności między kobietami, które patriarchat zantagonizował, oraz - w przyszłości -stworzenie społeczności kobiecej opartej na kobiecych wartościach. Skoro patriarchat jest wszechobecną strukturą, w której kobiety dyskryminuje się w najbardziej intymnych sferach życia, to najlepszym sposobem na walkę z nim wydaje się jego opuszczenie. Stąd konieczność budowania kobiecej przestrzeni, w której kobiety mogłyby się czuć bezpiecznie (różne wspólnoty, grupy podnoszenia świadomości) i w której odrzucano by hierarchię i dominację.

Pierwszoplanowy cel feminizmu radykalnego to konieczność odzyskania przez kobiety kontroli nad własną cielesnością i seksualnością (na przykład akcje Take Back the Night). Jak pisze Rich: „Odzyskanie przez kobiety własnych ciał przyniesie znacznie bardziej zasadnicze zmiany w historii ludzkości niż odzyskanie środków produkcji przez robotników” (Rich 2000, 387). Aby to nastąpiło, kobiety nie tylko muszą uzyskać dostęp do nowych technologii reprodukcji, ale też zacząć odbudowywać kobiece dziedzictwo kulturowe, więzi między kobietami, a dzięki nim również szacunek do własne-

go ciała. Droga do tego wiedzie przez unikanie małżeństwa (naczelnej instytucji patriarchatu). Owo przekonanie, że poszukiwanie własnej ekspresji seksualnej, wolności decydowania o swoim ciele można osiągnąć jedynie poprzez separatyzm w intymnych relacjach z mężczyznami, dzieli feministki radykalne na zwolenniczki praktykowania lesbianizmu (pojmowanego jednak bardziej w oderwaniu od seksualności, jako wyboru politycznego) i te, które sugerują, by w ogóle powstrzymać się od stosunków seksualnych, gdyż zawsze popada się przez nie w opresyjne relacje władzy (Atkinson).

Koncepcja kobiecości i kobiecej opresji

U podstaw feminizmu radykalnego leży zatem wiara, że opresja kobiet jest najbardziej fundamentalną formą opresji, dotykającą wszystkie kobiety — w różnych kulturach, niezależnie od klasy społecznej czy rasy. Dyskryminacja leżąca u podłoża doświadczeń każdej kobiety, niezależnie od tego, czy zdaje ona sobie z tego sprawę czy nie, jest tak głęboko osądzona w tradycji, że aż niewidoczna. Dlatego wiele kobiet jaznaje.siyoje położenie za naturalne. Są toofiary patriarchal-nej ideologii, które' należy uświadomić co do rzeczywistego charakteru ich podporządkowania. Temu między innymi miały służyć licznie tworzone przez feministki radykalne grupy kształtowania kobiecej świadomości.

Założenie uniwersalności podporządkowania kobiet w czasie i przestrzeni, mimo dzielących je różnic, owej wszechwładzy patriarchatu, doprowadziło do przekonania, że seksizm stanowi podstawę dla innych rodzajów opresji. Model stosunków pomiędzy mężczyzną a kobietą uznano za kluczowy dla pozostałych relacji władzy - wynikających z rasy, pochodzenia etnicznego i klasowego czy orientacji seksualnej. 1 również mężczyzn uczyniono odpowiedzialnymi za te inne formy dyskryminacji. W konsekwencji doprowadziło to do przeświadczenia, że położenie kresu jakiejkolwiek z nich nie jest możliwe bez wcześniejszego wyzwolenia kobiet.