15246

Krwiak nadtwardówkowy, podtwardówkowy i podpajęczynówkowy

Krwiak nadtwardówkowy (haematoma epidulare)powstaje na skutek gromadzenia się wynaczynionej krwi pomiędzy kością czaszki a oponą twardą. Jest następstwem pourazowego uszkodzenia tętnicy, z reguły oponowej środkowej lub jednej z jej gałęzi np. przez fragmenty złamanej kości czaszki i najczęściej jest zlokalizowany w okolicy skroniowej lub skroniowo-ciemieniowej. Rzadziej źródłem krwawienia są zatoki opony twardej i naczynia śródkościa w miejscu złamania.

Ostry krwiak nadtwardówkowy powstaje u 1 na 100 osób po urazie głowy i w większości przypadków jest stanem zagrożeniem życia. Krew z uszkodzonej tętnicy wydostając się pod ciśnieniem odwarstwia oponę twardą od powierzclmi wewnętrznej kości czaszki i krzepnąc zwiększa swoją objętość uciskając na mózg. Krwiaki nadtwardówkowe zazwyczaj występują jednostronnie w postaci cienkich krążków. W wyniku urazu głowy dochodzi do krótkotrwałej utraty przytomności, po której pacjent odzyskuje przytomność (tzw. "przerwa jasna"). W miarę powiększania się objętości krwiaka i ucisku na mózg pogarsza się stan przytomności do śpiączki włącznie, bólom głowy mogą wówczas towarzyszyć nudności i wymioty, może pojawić się osłabienie jednej strony ciała, zaburzenia mowy, nierówność źrenic. Jedyną metodą leczenia jest operacja polegająca na otwarciu czaszki i usunięciu krwiaka. Zwłoka w postępowaniu operacyjnym może doprowadzić do trwałych uszkodzeń mózgu. Śmiertelność (czyli odsetek chorych, którzy nie przeżyją) w przebiegu krwiaka nadtwardówkowego wynosi od 20 do 55% wg różnych danych z literatury światowej.

Krwiak podtwardówkowy (haematoma subdurale)

Występuje trzykrotnie częściej niż krwiak nadoponowy i jest najczęstszym powodem zgonu przy urazach głowy. Krwotok wypełnia przestrzeń międzyoponową, a pochodzi z naczyń żylnych opon. Jest prawie wyłącznie następstwem urazu. Jest jednostronny i nie narasta szybko. Rozprzestrzenia się od razu na dużej powierzclmi. Czasami może wystąpić po nawet niezbyt silnym urazie (szczególnie u osób starszych, z zaburzeniami krzepnięcia lub otrzymującymi leki obniżające krzepnięcie) Powoduje przemieszczenie półkul mózgu i spłaszczenie pofałdowania przeciwległej półkuli na skutek nacisku na oponę twardą i kość.

Źródłem krwawienia są najczęściej uszkodzone naczynia żylne biegnące z powierzclmi mózgu do opony twardej. Krwiak podtwardówkowy może również powstać w wyniku "przebicia" się na zewnątrz stłuczenia mózgu. Śmiertelność wynosi od 50 do 90 %. Związana jest z licznymi innymi zmianami pourazowymi (złamanie kości czaszki, stłuczenia mózgu, pourazowe krwawienie podpajeczynówkowe) powstałymi w wyniku ciężkiego urazu, a towarzyszącymi krwiakowi podtwardówkowemiL Ostry krwiak podtwardówkowy jest stanem bezpośredniego zagrożenia życia i wymaga szybkiego postępowania leczniczego.

Wolno narastające krwawienie może doprowadzić do powstania przewlekłego krwiaka podtwardówkowego, którego objawy mogą wystąpić nawet po 3 miesiącach od chwili uraza Jeżeli krwiak jest jednostronny, to po tej samej stronie występuje rozszerzenie się źrenicy oka.

Krwiak podpajęczynówkowy (haematoma subarachnoidealis)

Obejmuje warstwy opon miękkich, wnikając w przestrzeń pomiędzy oponą pajęczą i naczyniówką. Powstaje na skutek urazu i często łączy się ze stłuczeniem mózgu. Jeśli jednak obejmuje podstawę mózgu jest raczej następstwem zmian chorobowych. Może być jednak spowodowany także uszkodzeniem tętnic szyjnych, kręgowych i podstawnych. Krwiak może występować w postaci ogniskowej lub (najczęściej) rozlanej - obejmującej obie półkule.

Rutynowo wykonywane radiogramy czaszki często nie uwidaczniają szczelin złamania, ale ich brak nie wyklucza krwawienia śródczaszkowego. Zobrazowanie krwiaków jest możliwe w tomografii komputerowej, którą stosuje się z wyboru przy ocenie zmian pourazowych.