5) zasada podziału władzy
6) zasada społecznej gospodarki rynkowej
7) zasada przerodzonej godności człowieka
ZASADA DEMOKRATYCZNEGO PAŃSTWA PRAWEGO:
- ma miejsce ustabilizowane we współczesnym konstytucjonalizmie.
- Pojawia się w niemieckiej kulturze prawej w II poł. XIX wieku. Wpływ na kształtowanie się tej zasady w praktyce ma dopiero konstytucja RFN w 1949 roku w tzw. ustawie zasadniczej.
- Nie nosi nazwy konstytucja - jest to ustawa zasadnicza Państwo prawa jest rozpatrywane w kilku aspektach:
1) posiada podział prawny
2) sądy i sędziowie są niezawiśli
3) posiada podział władzy ustawodawczej.
ZASADA OCHRONY ZAUFANIA OBYWATELA W PAŃSTWIE:
- wywodzi się z niemieckiej koncepcji z okresu międzywojennego
nakazuje aby organ administracji publicznej traktował obywateli z zachowaniem pewnych minimalnych reguł uczciwości (bez luk prawnych i pułapek aby nie mogły być źródłem obietnic).
ZASADY ZAUFANIA ... WOBEC OBYWATELI rozstrzygnął Trybunał Konstytucyjny i
wydał tezy (15.09.1998r)
1) zakaz działania prawa wstecz
2) nakaz zachowania okresu dostosowawczego przy wprowadzeniu nowych regulacji prawnych (wakacjolegis)
- 14 dni od daty ogłoszenia
3) ochrona praw nabytych
- prawa nabyte słusznie, wszystkie inne które nie podlegają tej zasadzie.
- Możliwość odstępstwa w obszar ingerencyjny praw nabytych - ustawa o zamrożeniu podwyżek , -zamrożenie waloryzacji rent i emerytur.
4) zasada określoności prawa - nakazuje na organy tworzące to prawo aby było ono jasne i czytelne dla adresatów.
5) Zasada proporcjonalności - nosi również określenie zasady zakazu nadmiernej ingerencji (nakazuje na wszelkiego rodzaju instytucje państwowe stosowanie takich środków aby były skuteczne)
6) Zasada sprawiedliwości społecznej - urzeczywistnia zasady sprawiedliwości społecznej
- trybunał nakazał administracji publicznej aby działania i decyzje nie były sprzeczne z tą decyzją
- cechy charakterystyczne: stanowienie prawa musi mieć charakter ustawodawczy - działa w ramach i
granicach prawa.
Konstytucja z 1997 roku - w sposób jasny i klarowny
W art. 30 -37 omówione są podstawowe prawa i wolności jednostki. Sięgają do konstytucji francuskiej. ZASADY KLASYCZNE:
- godność (jest stosowana we wszystkich aktach)
- wolność równość
GODNOŚĆ:
Cycelo jako pierwszy poruszył tę zasadę
- Leon 13 (LELUM NOVARUM) - nauka kościoła E. Kanta - współcześnie
Deklaracja OŃZ - pakty człowieka
- Europejska Karta Człowieka
orzecznictwo europejskiego trybunału praw człowieka WOLNOŚĆ:
- pojawia się w k. Francuskiej w 1789 roku.
Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela
- Art. 31 ust. 1 i 2 w polskiej konstytucji.
RÓWNOŚĆ:
art. 32
W praktyce prawnej wyróżniamy 3 podstawowe zasady równości:
- w sytuacji prawnej obywatela
2