18999

geografia). Bada historie struktur, a nie faktów; przedkłada badania na „długiej fali" przed opis i przyczynkarstwo.

2)    „Nowa historia gospodarcza" zwana też kliometrią uprawiana przez grupę ekonomistów i historyków gospodarczych od lat pięćdziesiątych XX w. Stosują zasady współczesnej teorii ekonomii i analizę ilościową, oraz metodę badawczą opartą na stawianiu pytań w języku teorii ekonomii i weryfikowaniu ich poprzez modele matematyczne przy różnych założeniach. Przedstawiciele: Robert Fogel i Douglas North

3)    Teoria Mikołaja Kondratiewa- rosyjskiego ekonomisty- opisana w pracy pt. „Długie cykle" wydanej w 1925r, która stwierdzała cykliczność rozwoju gospodarki światowej zmierzającej do rozkwitu przez stabilizację i schyłek do ponownego wzrostu i rozkwitu. Cykle (fale) obejmowały trzy przedziały czasowe: 1. Ok 1787-1844, 2.1844-1896, 3.1896-1920

K: Niewolnictwo starożytne (czym się charakteryzowało); kolonat

1)    System niewolniczy polegał na istnieniu ludzi, którzy stanowili własność innych ludzi lub instytucji. Niewolnictwo antyczne dotyczyło wszystkich ras. W Grecji i Rzymie niewolnik był własnością jego właściciela, nie posiadał praw publicznych, był traktowany jako „narzędzie mówiące", był przedmiotem kupna, darowizny. Na Wschodzie niewolnicy byli ludźmi najniższej kategorii, ale mieli ochronę prawną i nigdy nie byli traktowani jak rzeczy.

2)    Kolonowie była to grupa wolnej ludności biorąca od właścicieli latyfundiów działki ziemi w użytkowanie za opłatę dzierżawną; początkowo był to czynsz pieniężny, potem- oddawanie części plonów.

D: Cechy feudalizmu jako ustroju

Feudalizm jako ustrój społeczno-gospodarczy obejmował rozległe ramy czasowe od V do XII wieku, a na zachodzi Europy praktycznie do XVIII. Warunki rozwoju feudalizmu powstały wraz z upadkiem Cesarstwa Zachodniorzymskiego, który dodatkowo pogłębił istniejący regres gospodarczy.

Charakterystyczną cechą tego ustroju była podzielona własność ziemi. Pan feudalny posiadał własność zwierzchnią nad całą ziemią, a chłop zaś rozporządzał własnością użytkową (w odniesieniu do użytkowanej przez siebie pańskiej ziemi). W skutek braku pełnej własności ziemi chłopi musieli za jej użytkowanie świadczyć na rzecz pana rentę feudalną. Istniały trzy rodzaje renty:

1)    Naturalna- daniny w naturze (zboża, wino, skóry)

2)    Odrobkowa- pańszczyzna: robocizna chłopska na rzecz pańskiego gospodarstwa własnego

3)    Czynszowa- dzierżawa: opłaty pieniężne Uzależnienie chłopa od pana feudalnego mogło być trojakie:

1)    Gruntowe- dotyczyło ono wszystkich chłopów i wynikało z pańskiej zwierzchności gruntu. Jego wyrazem była renta feudalna

2)    Osobiste- oznaczało ono prawo własności pana do chłopa, wyrażające się przywiązaniem do ziemi

3)    Sądowe- tzw. jurysdykcjapatrymonialna- prawo pana do sądzenia swoich poddanych D: Scharakteryzuj zmiany w rolnictwie średniowiecza

Zakończenie niszczących najazdów normańskich, węgierskich i arabskich przyniosło od XI wieku znaczący rozwój rolnictwa i osadnictwa.

Intensyfikacja rolnictwa przejawiała się w poddawaniu uprawie terenów do tej pory nie użytkowanych (puszcz, nieużytków), wprowadzeniu nowych technik rolnych. Szcególne znaczenie miało zastosowanie trójpolówki, metody polegającej na podziale uprawianego obszaru na trzy pola: