1972

sprawcy przestępstw są sprawiedliwie karani, proporcjonalnie do winy i szkodliwości społecznej popełnionego czynu.

((wg notatek z zajęć jest to funkcja „sprawiedliwościowa” — która ma na celu sankcjonowanie sytuacji gdy miało miejsce naruszenie prawa]

5) kompensacyjna - funkcja ta realizuje przede wszystkim zaliczanie do środków karnych obowiązku naprawienia szkody wyrządzonej pokrzywdzonemu. Obowiązek ten występuje również w ramach kary ograniczenia wolności,

(funkcji tej nie uw zględnił wykładowca na zajęciach]

Dziedziny szczególne prawa karnego to:

1)    prawo karne skarbowe - normuje odpowiedzialność za przestępstwa i wykroczenia skarbowe (celne, dewizowe, podatkowe oraz w zakresie gier i zakładów) jak również postępowanie w tych sprawach, które należy do finansowych organów orzekających i sądów - jest wyodrębnione w z uwagi na to, że dotyczy spraw finansowych Skarbu Państwa. Odpowiedzialność na podstawie ustawy karnej skarbowej,

2)    prawo kamę wojskowe - jest dziedziną szczególną z uwagi na zakres podmiotowy i przedmiotowy. Podmiotowy bowiem dotyczy określonej grupy podmiotów tj. żołnierzy kręgu osób ponoszących odpowiedzialność na podstawie przepisów tego prawa, natomiast przedmiotowy dotyczy celów tych przepisów, jaki jest zapewnienie dyscypliny i gotowości obronnej sił zbrojnych. Odpowiedzialność karna żołnierzy opiera się na tych samych zasadach, co odpowiedzialność osób cywilnych, jednakże z uwzględnieniem odrębności wynikających ze specyfiki wojskowej, które są unormowane w k.k., w „Części wojskowej”.

3)    przepisy dotyczące odpowiedzialności kaniej nieletnich - wobec osób, które nie ukończyły 17 lat, zwanych nieletnimi stosuje się środki wychowawcze i poprawcze, które orzeka sąd rodzinny na podstawie przepisów ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. Odstępstwem jest odpowiedzialność kama nieletnich, którzy po ukończeniu 15 lat dopuszczą się szczególnie ciężkich przestępstw określonych w art. 10 § 2 k.k. (zabójstwo, ciężkie uszkodzenie ciała, zamach na bezpieczeństwo powszechne, zamach terrorystyczny, kwalifikowane zgwałcenie i rozbój). Ponadto odpowiedzialności karnej podlega również osoba, która dopuściła się czynu karalnego jako nieletni, ale w chwili orzekania ukończyła 18 lat, przy czym stosowanie środków poprawczych byłoby już niecelowe.

Źródła prawa karnego

Źródłem prawa, w tzw. znaczeniu formalnym jest akt organu państwowego, zawierający normy prawne.

Podstawowe i najwyższe znaczenie w hierarchii ma Konstytucja następnie ustawa, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia wykonawcze wydawane z upoważnieniem ustawy w celu jej wykonania.

Osobno rozpatruje się źródła prawa karnego materialnego i źródła prawa karnego procesowego.

Źródłami prał* a karnego materialnego w- Konstytucja, ustaw y, a w ięc przede w szystkim kodeks karny, oraz ratyfikowane umowy międzynarodowe.

Konstytucja nie stanowi zakazów zachowania się pod groźbą kary - zatem nie określa jakie konkretne typy zachowania są przestępstwami i jakie za nie grożą kary. Na podstawie art. 42 Konstytucji, któiy określa, że tylko ustaw a może zabronić pod groźbą kary określonych czynów -ustawa jest w Polsce źródłem prawa karnego w tym zakresie, w jakim oznacza ona, co jest przestępstwem i jakie sankcje są za nie przewidziane.