O mchy ciała
- uzupełnienie, wzmocnienie wypowiedzi; komunikacja stanów emocjonalnych
- niektóre - ogólnie przyjęte, skonwencjalizowane (np. klaskanie, potakiwanie)
- nie zawsze możliwa jednoznaczna interpretacja
© mimika
- główne źródło informacji o uczuciach
- ograniczona wiarygodność - częściowo kontrolowalna
- wieloznaczna
© dotyk i kontakt fizyczny
- najbardziej pierwotna forma kontaktu, różne znaczenia:
- dotyk grzecznościowo-rytualny (uścisk dłoni)
- dotyk profesjonalny (u lekarza)
- przyjacielsko-koleżeński (głaskanie, obejmowanie)
- miłosno-intymny (całowanie, trzymanie za ręce)
- seksualno-pobudzający (pieszczoty)
- normy - różne w stosunku do dzieci i dorosłych, płci, pozycji społecznej - określają cechy porozumiewających się, region ciała, środowsko, w którym kontakt ma miejsce (dom, ulica, praca)
- różnice kulturowe - np. kultury bez kontaktowe: Wlk. Brytania, dotykowe: Rosja, kraje latynoskie; region ciała - np. w Tajlandii i Malezji nie wolno dotykać głowy (siedlisko sił duchowych i intel.)
USA: dotyk- funkcje komunikacyjne: 1) wspierania, pocieszania, 2) \Madzy, 3) afiljacyjne
- związany z zachowaniami przestrzennymi
O Zachowania przestrzenne
- informacja o wzajemnym stosunku rozmówców: sympatii, bliskości, pozycji
- dystans - dystans psychiczny rozmówców, tematu rozmowy
- zorientowanie (miejsce) - np. przy stole: przeciwległa = rywalizacyjno-obronna lub niezależna, obok siebie = współpraca, narożna = przyjadelskość
- organizacja przestrzeni - wyższa pozycja = wyższe miejsce, wyższe oparcie, odległość od interesanta © Pozycja ciała w trakcie rozmowy
- poziom napięcia (postawa zamknięta, obronna) lub zrelaksowania (pozycja otwarta, luźna)
O Kontakt wzrokowy i spoglądanie
- utrzymywany zwykłe przez ł/3 czasu rozmowy, długość spojrzeń zależy od zażyłości
- wykorzystywane w inicjowaniu rozmowy, regulowaniu przebiegu, informacjach zwrotnych, ekspresji emocji
- częstość spoglądania zależy od ważności rozmówcy (ważny = częściej)
- unikanie - gdy czujemy się nieswojo, pomaga zachować odrębność (np. w windzie)
© Niewerbalne cechy mowy
- wysokość, siła. brzmienie, tempo, akcent, płynność, intonacja
- dźwięki parajęzykowe (westchnięcia, śmiech, płacz)
- odzwierciedlenie stanu emocjonalnego
- ważne w pierwszym wrażeniu
O Wygląd fizyczny, sposób ubierania się, malowania itp.
- informacje o osobie, sposobie autoprezentacji; pozycji społecznej, zawodzie, atrakcyjności fizycznej, cechach indywidualnych
- mogą być łatwo zmieniane (tym różnią się od pozostałych sygnałów niew.)
- podstawa pierwszego wrażenia
- znaczenie koloru: zimne = autorytet i szacunek, czerwony = przyciąga uwagę, onieśmiela
3. Czynniki zwiększające efektywność komunikowania się
Ułatwianie rozmówcy słuchania (Brześkiewicz):
• zadbanie o sprzyjające warunki zewnętrzne (umożliwienie koncentracji)
• uśwadomienie sobie celu wypowiedzi
• wedza o słuchaczu
• dbanie o zrozumiałość, dostosowanie języka do słuchacza
• pomoc w zapamiętywaniu informacji (nawiązywanie do znanych faktów, zachęcanie do notowania)
Grzesiuk Umiejętności menedżera 2