❖ kiedy coś się dzieje na świecie (np. faszyzm), to odbija się to na podejmowanych przez psychologa badaniach (np. uprzedzenia)
TEORIE A DOŚWIADCZENIA WŁASNE
• L. Festinger 1919 (NY) - 1989 (NY), syn Alexa Festingera (Festyngiera) z Warszawy, producenta haftów i Sarah Salomon. Nie afiszował się z tym Uczeń Kurta Lewina.
Nałogowy palacz. Zmarł na raka wątroby. „Upewnijcie się czy wszyscy wiedzą, że nie był to rak płuc"
• 1. żona Festingera - muzyk, stąd termin „dysonans” - interwał niezgodnie brzmiący.
• W psychologii dysonans - sprzeczne relacje w obszarze poznania.
WYJAŚNIANIE ZACHOWAŃ W TERMINACH OSOBOWOŚCI
• Podstawowy błąd atrybucji/asymetria atrybucji (F. Heider, 1958; E. Jones, 1979)
-> sukces jest naszą zasługą, a porażka wynika z sytuacji zewnętrznej
• Jak sytuacje społeczne a jak dyspozycje wpływają na zachowania ludzi?
• Kooperacja vs rywalizacja - czy zależy od osobowości czy od sytuacji?
E: Zmiana nazwy giy: „Gra na Wall Street/Gra wspólnych interesów” zwiększała w dylemacie więźnia procent zachowań kooperacyjnych, niezależnie od wcześniejszego spostrzegania graczy jako kooperujących i rywalizujących (Samuels, Ross, 1993)
Zbieżność obszarów Journal of Personalisty and Social Psychology; Personalisty and Social Psychology Bulletin
KONSTRUWANIE ŚWIATA SPOŁECZNEGO PRZEZ LUDZI
• Behawioryzm czy Psychologia postaci
• Interpretacja - to, jak ludzie widzą sytuację, a nie to, co ona obiektywnie zawiera (prymat całości nad częściami, K. Lewin - rozszerzył teorię pola ze spostrzegania obiektów na spostrzeganie społeczne - ludzi przez ludzi)
• Np. interpretacja uśmiechu dziewczyny na ulicy, a nie jego cechy fizyczne, pozwolą zrozumieć zachowanie tego, do którego był adresowany
ZNACZENIE SPOSTRZEGANIA ŚWIATA SPOŁECZNEGO
• „...żadne społeczne zachowanie nie daje się zrozumieć bez wiedzy w jaki sposób dana relacja jest spostrzegana przez osobę, która w niej bierze udział” (Newcomb, 1947)
• „Generalnie dany człowiek reaguje na to, co sądzi, że ktoś spostrzega, odczuwa, myśli” (Asch, 1959)
RÓWNOWAGA ZASAD SPOŁECZNEGO ZACHOWANIA CZŁOWIEKA
1 - może być adekwatnym (dobre decyzje na dziś i jutro)
2 - zachować samoocenę - czuć się dobrym, kompetentnym, przyzwoitym,
sympatycznym, nawet kosztem zniekształcania świata
Przebudowanie zasady 2. oznacza ograniczenie, bądź utratę zdolności korzystania z doświadczeń (np. wybory kolejnych partnerów wg tych samych kryteriów mimo nietrwałości związków)
22