20761

Idee

bodźce Wraże nu Kategorie

Świat | —> czas» przestrzeń intelektu

zewnętrzny | (formy porządkujące przy ich pomocy

| wrażenia) intelekt porządkuje

| wyobrażenia jedn.

Wyobrażenia | jednostkowe przedstawienia (uporządkowane w czasie indywidualne i przestrzeni wrażenia, to byty - przedmioty jeszcze nic jest przedmiot, | który widzimy) Zasady intelektu nołmeny fenomeny

Kategorii intelektu jest 12, najważniejsze to kategorie substanqi i przyczynowości, są niedoświadczalnc - aprioryczne. Kategorie intelektu porządkująwyobtażerua jednostkowe tworząc przedstawienia Kategoria substancji pozwala wyodrębnić z wrażeń osobny

byt Dzięki kategoriom powstają przedmioty. Kategorie umożliwuią wygłaszanie sądów o świecie zewnętrznym odnoszących się do

doświadczeń. Kategoria przyczynowości pozwala wygłaszać sądy, że coś jest przyczyną czegoś. Aprioryczne zasady intelektu są pewnymi pojęciami, uzupełniają one aprioryczne kategorie intelektu.

Przełom polegał na tym. ze wcześniej uważano, że podmiot poznający dostosowuje się do przedmiotu. Kuni przyjął, że podmiot jest

warunkiem istnienia przedmiotu (nazwano to przewrotem kopemikańskim w filozofii). Do czasów Kanta uważano, że swat i przedmioty są obiektywne. Kant uznał, że to podmiot tworzy to, co nazywamy przedmiotem w procesie konstruowania, który angażuie zarówno umysł, jak i rozum Przedmiot icst wynikiem formowania przez człowieka wrażeń, które do niego docierają ze świata zewnętrznego.

Świat zewnętrzny będący źródłem wrażeń Kant nazywa rzeczą samą w sobie (dinge an sich) — nic możemy jej poznać, jest to granica

naszego poznania. Nołmen =- przedmiot myslny, my obracamy się w świecie fenomenów. Kant głosi pewną formę agnostycyzmu pewne nieprzekraczalne granice poznania — dla Kanta jest to rzecz sama w sobie.

Człowek tworzą: naukę porusza się w obszarze fenomenów, wtedy icgo wiedza jest pewna i ma charakter naukowy. W czystym przyrodoznawstwie sądy syntetyczne a pnon są możliwe, gdyż ono zajmuje się kategoriami intelektu (apriorycznymi). Czyste przyrodoznawstwo bada kategone, przy pomocy których badamy prawa.

Człowiek pragnie wkroczyć do rzeczy samych w sobie, poznać świat nołmcnów, w tym celu tworzy idee - idee duszy, wszechświata i

Boga. Rozum tworzy idee regułatywne.

Idea duszy - zakładamy, że za doświadczeniem wewnętrznym kryje się dusza. Uznajemy, że za doświadczeniem zewnętrznym kryje się

cos więcci — idea wszechświata Bóg rozumiany jest |ako warunek możliwości jakiegokolwiek doświadczenia Te trzy idee nie mają konkretnego przedmiotu, więc metafizyka nic może być nauką, wykracza poza poznanie ludzkie. Idee regulatywne są granicą ludzkiego

poznania Metafizyka jako nauka jest niemożliwa

Ta teoria oznacza, ze świat rue iest całkiem subiektywny. W przedmiotach |est też element obiektywny - wrażenia, materia, tworzywo.

Kant nie kwestionuje istnienia obiektywnego świata, jest on źródłem wrażeń, ponieważ wszyscy mamy te same formy, wiedza ma charakter obiektywny.

Wykład XI

Ktyka według Kanta.

Krytyka praktycznego rozumu (praktyczny rozum - rozum w odniesieniu do działania). Kant próbuje zrobić to samo, co w krytyce

czystego rozumu, poszukuje uniwersalnego prawa w sferze działania, które będzie miało charakter sądu syntetycznego a priori. Istnieją dwie grupy praw odnoszących się do rozumnie działających istot - ludzi. Pierwsza grupa to imperatywy hipotetyczne, (imperatyw to prawo, któremu podlegają tylko istoty rozumne, w przeciwieństwie do praw przyrodniczych). Imperatywy hipotetyczne

to takie prawa, które wskazują iak należy postępować, aby osiągnąć określony cel. Jest ich bardzo wiele, są to wskazówki mówiące,

co

zrobić, jeśli chce się osiągnąć jakiś cel. Jest to prawo warunkowe, odnosi się tylko do istot zainteresowanych danym celem. Drugą kategorię praw stanowi imperatyw kategoryczny, prawo, które ma charakter powszechny i konieczny, odnosi się do wszystkich istot

iozumnyrh, nic dopuszcza żadnych wyjątków. Fermą imperatywu kategorycznego ma prawo moralne oceniają:e postępowanie człowieka. Jest tylko jedno prawo moralne, każde ze sformułowań prowadzi do tych samych wniosków.

Dwie formuły prawa moralnego:

1.    Postępuj tylko wedle takiej zasady, co do którei byś zarazem chciał, aby stała się powszechnie obowiązującym prawem.

2.    Postępuj tak. abyś człowieczeństwo, zarówno w sobie, jak i w innym człowieku, traktował zawsze jako cel, nigdy zaś jako środek.

Jak stosuje się to prawo*

Prawo moralne Maksymy postępowania Praktyczne reguły działania