- stanowienie prawa— tzw. wyłączenie grupowe/blokowe group exemption Konieczne elementy rozporządzenia wyłączającego:
1. Zawarcie tzw. klauzul czarnych, czyli tych postanowień zawartych w porozumieniach ograniczających konkurencje, których wystąpienie w konkretnym porozumieniu dyskwalifikuje to porozumienie spod możliwości udzielenia wyłączenia.
2. Zawarcie tzw. klauzul białych które powinny znaleźć się, w porozumieniach tak aby dane porozumienie ograniczające konkurencje mogło być wyłączone spod zakazu
3. Czasookres w którym dane rozporządzenie obowiązuje
Ograniczenie czasowe spowodowane jest względami celowościowymi, z uwagi na bardzo częste zmiany w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej, powstawanie nowych produktów czy też usług, wprowadzanie nowych instytucji prawnych. Rozporządzenia te wydawane są najczęściej na okres od 3 do 5 lat i następnie ograny prawotwórcze muszą:
1. Wydać nowe rozporządzenie wyłączające w danym zakresie
2. Pozostawić dana problematykę bez rozstrzygnięcia prawodawczego
Porozumienia bagatelne są wyłączone spod zakazu ze względów ilościowych natomiast porozumienia oparte na regule rozsądku oparte są spod zakazu ze względów jakościowych.
Przykłady wyłączeń grupowych: porozumienia wertykalne, porozumienia kooperacyjne, dotyczących transferu technologii. (Porozumienia kooperacji ubezpieczeniowej, dystrybucji samochodów etc.)
Nadużywanie pozycji dominującej
Prawodawca zarówno krajowy jak i unijny, przewidział iż nadużywanie pozycji dominującej jest zakazane, jednakże zakaz ten posiada charakter bezwzględny, to jest nie przewidujący w żaden sposób możliwości wyłączenia tego zakazu spod jego obowiązywania.
Zachowania które spełniają znamiona nadużywania pozycji dominującej zostały wskazane w sposób przykładowy ( zarówno prawo krajowe i unijne).
Elementy konstytutywne nadużywania pozycji dominującej:
1. Posiadanie pozycji dominującej. Dokonane przez jednego lub kilku przedsiębiorców, w przypadku jednego mamy do czynienia z indywidualna pozycja dominująca, a w przypadku kilku mamy do czynienia z kolektywna pozycja dominującą. Kolektywna: podmioty posiadające kolektywna pozycje dominującą są przedsiębiorcami powiązanymi ze sobą i to powiązanie powoduje że na podstawie norm prawa ochrony konkurencji traktowane są jako jedno przedsiębiorstwo. Samo posiadanie pozycji dominującej nie jest zachowaniem bezprawnym wręcz przeciwnie jest to zachowanie prawnie dozwolone. Zakazanym zachowanie z punktu widzenia norm ochrony konkurencji jest wyłącznie nadużywanie pozycji dominującej. Art. 4 pkt. 10- definicja pozycji dominującej. Domniemanie istnienia pozycji dominującej na danym rynku, domniemanie to może być w toku postępowania antymonopolowego obalone. Dotyczy zakresu i ciężaru dowodowego.
2. Zachowanie przedsiębiorcy posiadającego pozycję dominująca musi mieć miejsce na określonym terytorialnie i produkt owo rynku.