21735

a podatek ma charakter przymusowy. Ponadto wpływy podatkowe nie mają charakteru ekwiwalentów, a za udzieloną pożyczkę oferowany jest papier wartościowy.

II. Nowoczesna teoria asymilacji pożyczki i podatku. Istnieje podobieństwo pomiędzy pożyczką a podatkiem, jako sposobem finansowania zadań publicznych, bowiem pożyczka nie jest tak naprawdę dobrowolna. Na pożyczkodawcę wywierana jest presja psychologiczna, efekt marketingowy, a ponadto warunki emisji papieru wartościowego nie podlegają negocjacją.

III. Teoria wielości czynników oddziaływujących na gospodarkę. W ujęciu makroekonomicznym skutki podatku i pożyczki są różne bowiem prowadzą do niejednakowego zubożenia społeczeństwa. W przypadku pożyczki strata części oszczędności wynika z deprecjacji pieniądza, dokonuje się stosunkowo wolno i jest rekompensowana różnymi formami oprocentowania. W przypadku podatku strata jest całkowita i natychmiastowa.

Do podstawowych instrumentów zaciągania długu zaliczamy:

-    pożyczkę,

-    weksle skarbowe,

-    obligacje skarbowe.

Wyróżnia się następujące rodzaje długu publicznego:

1)    Biorąc pod uwagę kryterium pizyczynowo-skutkowe wyróżnia się globalny dług publiczny, wewnętrzny (krajowy) dług publiczny oraz zewnętrzny (zagraniczny) dług publiczny.

2)    Biorąc pod uwagę kryterium czasu wyróżnia się dług krótkoterminowy płynny, który wynika z przejściowych trudności płamiczych władz publicznych

i długoterminowy inaczej zwany fundowanym - powstaje w wyniku zaciągania pożyczek długoterminowych, z których finansowane są wydatki majątkowe związane zwłaszcza z budową    obiektów    użyteczności    publicznej.    Powstaje

w ten sposób majątek publiczny, który jest materialnym zabezpieczeniem pożyczek i który może przynosić potem pewne dochody, które mogą być źródłem spłaty długa

3)    Biorąc pod uwagę kryterium zasad ewidencji i rzeczywistego obciążenia gospodarki i społeczeństwa długiem: dług publiczny brutto - ogół zobowiązań władz publicznych względem podmiotów krajowych i zagranicznych znajdujących się poza sektorem finansów publicznych; dług publiczny netto - kategoria ekonomiczna, która uwzględnia realność wyegzekwowania należności władz publicznych.

4)    Biorąc pod uwagę kryterium struktury władz publicznych: dług centralny (państwowy) i dług lokalny (samorządowy).

Dług publiczny można również rozpatrywać w takich aspektach jak

-    dług nominalny,

-    dług realny - wartość zobowiązań władz publicznych w dłuższym okresie czasu, przy uwzględnieniu

procesów inflacyjnych.

Do najczęściej stosowanych wskaźników pomiaru długu zalicza się:

1.    relację długu do eksportu

2.    relację odsetek od zadłużenia do eksportu

3.    relację obsługi długu, czyli spłatę rat i odsetek od zadłużenia do eksportu

4.    relacją długu do produktu krajowego brutta

Traktat z Maastricht określił, że dług publiczny nie może przekroczyć 60% PKB. Jest to jedno z

kryteriów konwergencji (zbieżności) bądź przynależności do unii gospodarczej i walutowej.

W Polsce poziom długu został określony:

2