22109

1.

Istota i funkcje podatków

Podatek jest to przymusowe, bezzwrotne, powszechne i nieodpłatne świadczenie pieniężne przekazywane przez podatnika na rzecz budżetu państwa. Podatki pojawiły się już w starożytności jako jedna z form tzw. daniny.

Daniny nakładane na gospodarstwa domowe przez władze miały wieloraki charakter. Były to daniny w naturze w postaci świadczeń osobistych takich jak służba wojskowa oraz daniny pobierane w pieniądzu.

Nakładając podatki władza zapewniała sobie udział w podziale produktu i dochodu narodowego. Dochody te są niezbędne władzy dla ponoszenia wydatków związanych z zadaniami, które ma ona do zrealizowania.

Podatki spełniają trzy główne funkcje:

Fiskalną - są głównym źródłem dochodów budżetu państwa, gwarantują finansowanie wydatków publicznych. Jest to pierwotna, najstarsza funkcja podatków.

Redystrybucyjną - są instrumentem przesuwania dochodów pomiędzy różnymi grupami społecznymi.

Stymulacyjną - są wykorzystywane przez państwo jako instrument oddziaływania na decyzje podmiotów gospodarczych w celu skorelowania ich z założeniami polityki gospodarczej i społecznej państwa.

2. Rodzaje podatków

Ogół podatków funkcjonujących w państwie w określonym czasie tworzy system podatkowy. Mnogość i różnorodność stosowanych podatków wymaga dokonania klasyfikacji ich ogółu przy uwzględnieniu różnych kryteriów.

Z punktu widzenia jedności podmiotu opodatkowania wyróżnia się podatki bezpośrednie i podatki pośrednie.

Podatki bezpośrednie

Osoby fizyczne płacą podatek dochodowy od otrzymywanych wynagrodzeń za pracę, czynszów, opłat dzierżawnych, dywidend i odsetek. Te podatki nazywamy podatkami bezpośrednimi gdyż sięgają bezpośrednio do dochodów podatnika, ciężar podatkowy ponosi sam podatnik. Najważniejszym rodzajem podatków bezpośrednich są podatki dochodowe.

Podatki dochodowe to ogół podatków, w których przedmiotem opodatkowania jest osiągany przez podmiot gospodarczy, podlegający obowiązkowi podatkowemu dochód, będący zarazem źródłem opłacenia tego podatku.

Kwota należnego podatku dochodowego uzależniona jest od wysokości dochodu, będącej podstawą opodatkowania oraz od obowiązującej skali podatkowej.