2400

Katalog zasad ogólnych postępowania administracyjnego jest sprawą umowną, uogólnieniem teoretycznym, ponieważ ustawodawca nie nadaje nazw poszczególnym zasadą ogólnym, a tym samym nie ustala ich liczby. Poniższy katalog zasad ogólnych jest najczęściej przyjmowanym w naszej doktrynie.

1.    Zasada praworządności (niektórzy autorzy piszą o dwóch zasadach:

legalności i praworządności) wynika z art. 6 stanowiącego, że organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa, i z art. 7, w którym stanowi się m.in., iż organy administracji publicznej w toku postępowania stoją na straży praworządności. Zasada praworządności jest zasadą konstytucyjną (art. 7 Konstytucji RP) i dlatego jest powszechnie znana. Zachodzi jednak pytanie jak należy rozumieć pojęcie "przepisy prawa". Obecnie art. 6 k.p.a. należy powiązać z przepisami Konstytucji RP. Art. 7 tej Konstytucji stanowi, że "Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa". Podstawą prawną decyzji administracyjnych mogą być jedynie akty normatywne zaliczane do źródeł powszechnie obowiązującego prawa. W myśl art. 87 Konstytucji źródłami takiego prawa    są:    Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy

międzynarodowe oraz rozporządzenia, a nadto na obszarze działania organów, które je ustanowiły, akta prawa miejscowego (np. przepisy gminne, akty normatywne wojewodów). Prawo miejscowe stanowione jest na podstawie ustaw o w celu ich wykonania, bądź jest wydawane, w określonych przez ustawę sytuacjach, na podstawie generalnego upoważnienia ustawowego ( przepisy porządkowe). W świetle orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego samoistna uchwała Rady Ministrów nie może stanowić podstawy prawnej decyzji administracyjnej nakładającej określone obowiązki na osoby fizyczne, spółdzielnie, organizacje społeczne, stowarzyszenia, a także inne osoby prawne i organizacje niebędące państwowymi jednostkami organizacyjnymi. Można dodać, że również przyznawanie uprawnień może następować tylko na podstawie przepisów prawa powszechnie obowiązującego. Obecnie Konstytucja RP wyraźnie stwierdza, że "Uchwała Rady Ministrów oraz zarządzenia Prezesa Rady Ministrów i ministrów mają charakter wewnętrzny i obowiązują tylko jednostki organizacyjne podległe organowi wydającemu te akty" ( art. 93 ust. 1).

2.    Zasada uwzględniania interesu społecznego i słusznego interesu obywateli wynika z art. 7, zdania końcowego, gdzie nakazuje się organom administracyjnym, aby w toku postępowania miały " na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli". Z zasadą tą wiąże się dylemat praworządności i celowości działania. Celowość nigdy nie może stanowić pretekstu do naruszania prawa: w imię celowości nie wolno działać wbrew prawu. Nigdy wzgląd na interes społeczny nie może być podstawą działania administracji, gdyż taką podstawą może być tylko przepis prawa. K.p.a. nie zna żadnych wyjątków lub odstępstw od zasady praworządności w imię celowości. Zasada, o której mowa, ma ścisły związek z zasadą praworządności. Interes społeczny i słuszny interes obywateli powinny być uwzględniane przy wykładni stosowanych norm prawnych, o ile jest

2