do rozwiązywania problemów narodowych i międzynarodowych, uznające prymat ekonomii nad polityką. Zakłada samoczynne rozprzestrzenianie się integracji osiągniętej w jednej dziedzinie na inne (spili - over). Czołowym przedstawicielem był D. Mi trany.
Neofiuikcjonalizm - podstawową różnicą między funkcjonał izmem a neofunkcjonalizmem jest pogląd dotyczący rozprzestrzeniania się procesu integracyjnego. Funkcjonał iści zakładają automatyzm procesu integracji, a neofunkcjonaliści uważają, że automatyzm jest ograniczony i wymaga decyzji politycznych. Uczestnicy procesu integracji najpierw podejmują decyzje o charakterze ekonomiczno - politycznych, a następnie rozszerzają je o sferę polityczną. Głównym przedstawicielami byli E. Haas i L. Lindberg.
PLURALIZM
Pluralizm - nurt opierający się na zasadzie wielofaktorowości. Integracja polega na tworzeniu „wspólnoty państw” o wysokim stopniu współpracy dyplomatycznej, ekonomicznej, społecznej, kulturowej i politycznej. Dużą rolę odgrywa w niej świadomość społeczeństwa, instytucji i polityków sprzyjająca przemianom pokojowym i porozumieniom między grupami społecznymi. Wśród zwolenników tej koncepcji są przedstawiciele teorii komunikacyjnej (K. Deutsch), podkreślający nadrzędną rolę suwerennych państw w głównych procesach międzynarodowych Powstanie „wspólnoty państw” jest związane z polityką zagraniczną i działaniami dyplomatycznymi, których skuteczność zależy od porozumienia i zgody społeczeństw. Stąd podkreśla się znaczenie wzajemnych kontaktów o komunikacji między poszczególnymi społecznościami, gdyż prowadzą one do uświadomienia sobie wspólnych korzyści wynikających ze wspólnych działań.
Międzynarodowa integracja gospodarcza - scalanie narodowych potencjałów ekonomicznych w jeden potencjał międzynarodowy.
Ugrupowanie integracyjne - względnie jednolity nowy organizm gospodarczy obejmujący 2 lub więcej krajów. Może mieć charakter formalny i nieformalny.
Ugrupowanie integracyjne formalne - to formalnie zorganizowana grupa państw, która może przybrać postać międzynarodowego porozumienia, organizacji gospodarczej lub integracyjnej, która wraz ze stosownymi organami oraz strukturą organizacji ma za zadanie inicjować i sprzyjać procesom integracyjnym.
Ugrupowanie integracyjne nieformalne to formalnie dezorganizowana grupa państw, silnie jednak ze sobą powiązana międzynarodowymi stosunkami gospodarczymi. Pomiędzy tymi państwami zachodzą rzeczywiste procesy integracyjne.