25269

1517- Marcin Luter (testament- 1 źródło wiary), katedra w Wittcnbcrdze (95 tez sprzecznych z funkcjonowaniem Kościoła)-chodziło nu o odpusty, za które płaciło się w kościele. Watykan zbierał pieniądze na nowe kościoły. 1529 r- Niemcy- zjazd księstw i wolnych miast niemieckich- Spiże próbowano ograniczyć wpływy Lutra. Powstał protestantyzm: hiteranizm (Niemcy Pn). katwinizm (Szwajcaria. Niemcy Pd), anglikanizm (Anglia, tereny były cli kolonii ang.)

Protestanci- ..Pracuj i bój się Boga"

XVII w- kolonia brytyjska- USA „My Flower"- migracja purytanow. Purytanie jako 1 przetrwali na lądzie ameryk.. założyli stabilne osady.

Katolicyzm- Europa Środk.. Francja. Hiszpania. Portugalia. Włocliy. Ameryka Środkowa i Pd. część USA. Zair (50% mieszkańców). Nigeria. Azja. Filipiny. Japonia- „okres stulecia".

Islam- Maksim Rodison „Mahomet"- PWN I99lr. Islam- poddanie się Bogu 700 min. Wyznawców, miejsce po chrześcijaństwie. Muhamcd twórca (ur. 570 ae.)- wuj zabrał go do Syrii (była wtedy chrześcijańska)- tam poznał system judaistyczny i clirzcscijanski Ożenił się z 40 letnią wdową (miał 25 lat). W wieku 40 lat dostał ł go objawienia- tzw „noc sif. „Szatańskie wersety" sekretarza Mahometa. W 620 roku uciekł z Mekki do Medyny. Kalif Omali ustalił, że wg kalendarza księżycowego 16 lipca 622 roku zaczyna się liczyć lata islamu. 8 czerwca 632 r zmarł Mahomet Koran (czytanie, recytacja)- powstał po śmierci Mahometa, składa się ze 114 rozdziałów. Koran ustala 5 zasad w życiu muzułmanina

•    codzienne wyznanie wiary

•    modlitwa 5 razy dziennie

•    jałmużna (2.5% dochodu człowieka)

•    post (ramadan)

•    raz wżyciu odbyć pielgrzymkę do Mekki Podział religii islamu

-zięcia Mahometa- szyici (wyznawcy A lego)

-Sunnici- żyją wg wskazań Koranu

732 r- bitwa w śród. Francji- Francuzi w walce z .Arabami. Islam przegrał. Regiony występowania islanai: Bliski Wschód. Pn. Afryka, państwa sahaiyjskic. Płw. Dckan (20% wyznawców). Indonezja (120 min wyznawców) Muzubnanic twierdzą, że Jezus jest prorokiem W Efezie dom Matki Boskiej Wiara w aniołów, szatana, koniec świata. Inne rcligic założone (mc objawione): -buddyzm (system filozof. Pokazuje w jaki sposób ma żyć człowiek by osiągnąć nirwanę (odłam to szintoizm. lamaizm-Tybet. hinduizm). Afryka- rcligic animistyczne (świat roślinny i zwierzęcy).

Istnieje60 definicji słowa kultura.

Centra cywilizacyjne na Ziemi są umiejscowione w miejscach ciekawych z punktu widzenia geograficznego

Zycie powstało w Prckambrzc w wanmkach beztlenowych w wyniku łączenia się związków nieorganiczny cli. Kombinacji gatunkowych można stworzyć 20. We wszedł święcie jest tylko 10 atomów

Człowiek ewoluował wraz ze środowiskiem. Jego przetrwanie zależało od przystosowania do nowy cli warunków.

Najwięcej cywilizacji dawnych powstało w Azji Najstarsze pochodzą z około 11 tys. lat p n.c. Najstarsze cywilizacje (starego świata)

•    Cywilizacja anatolijska - Płw. Azji Mniejszej, obok miejscowości Konya powstało 5-9 tys. lat p.n.c. 10-tysięczne miasto Katalhibik Leżało ono na dnie wyscłuiiętego jeziora Nie było tam ulic. chodzono po dachach Znaleziono pewne elementy rzemiosła z materiałów luksusowych sprowadzanych z różnych odległych miejsc.

•    Cywilizacja Chuiska Obszar Niziny Chińskiej 7-8 tys. lat p.n.e. pierwsze osiedla Epoka brązu wyprzedziła świat o około 2000 lat. Znaleziono kunsztowne 2-mctrowc dzwony różniące się od siebie o 0.5 tonu

•    Dolina Indusu. Cywilizacja, która tam powstała: Mohcndżodaroharappa Znaleziono tam około 200 miast zbudowanych wg jednego planu urbanistycznego, tzn. zaplanowane na planie krzyża, dwie aleje N-S i W-E. Jest to układ podobny do szachownicowego, w centnun pałac, miasta były zaopatrzone w wodociągi i kanalizację., na