25522

4)    koalicja minimalnie zwycięska- najlepsza po jednopartyjnym w tworzeniu rządu po wyborach-obejmuje najmniejszą możliwą liczbę partii, zapewniającą większość parlamentarną najbardziej rozpowszechniona Austria. Belgia. Islandia. Luksemburg, polska od 1993

5)    wielka koalicja -jako przezwyciężenie pata politycznego ze względnej równowagi miedzy 2 rywalami o władzę, rozwiązalne przejściowe.RFN- Kiesinger, Grecja, efekt szukania porozumienia gdy nie może powstać ani lewicowy ani prawicowy rząd lub porozumienie głównych uczestników rywalizacji politycznej i wyrzekają się wzajemnej konfrontacji- Austria. Wielkie koalicje i w Niemczech i w Austrii były tez koalicjami minimalnego zwycięstwa i zrównoważone

6)    koalicja nadwyżkowa-większa liczba uczestników niż potrzeba do uzyskania poparcia większości parlamentarnej Szwajcaria, Belgia. Holandia. Finlandia. Grecja, rzadko w wsch.europie- jedynie na Łotwie 1995; marginalizacja radykalnej opozycji

Konfiguracja polityczna parlanienm- 2 elementy:

-    ilościowy - rozstrzygająca struktura polityczna parlamentu, liczba i rozmiar frakcji parlamentarnych-determinują liczbę możliwych koalicji większościowych i określa indeks siły partii- czyli liczba symacji, w której mogą przez wejście zablokować podjęcie decyzji wymagającej minimalnej większości głosów. Siła wynika ze zdolności do stania się krytycznym uczestnikiem koalicji, którego wejście zapewnia jej bezwzględną większość, a wyjście pozbawia większości, szansa dla partii małych- agrarne w Polsce, zdolne do współpracy z lewica i prawicą.

-    potencjał koalicyjny -jakościowy element, liczba politycznie możliwych aliansów, w jakich partia m a szanse się znaleźć

Partie izolowane- zdobywają znacząca liczbę głosów i nie są brane pod uwagę przy tworzeniu koalicji- Włochy. Francja Skandynawia.Szwajcaria

Tradycje powojenne wobec koalicji:

-    niechęć socjalistycznych do komunistów; chadecja do konserwatystów; konserwatyści do socjalistów: socjaliści do liberałów. Często socjaliści i chadecy w koalicji.

Irlandia- wyłącznie rządy koalicyjne

Holandia i Belgia - sojusz socjalistów i liberałów

Finlandia- tęczowa koalicja -1995-2003

RFN - socjaldemokraci z zielonymi

Austria- chadecja i radykalna nacjonalistyczna

Nowe wzorce- przezwyciężanie dotychczasowych standardów koalicyjnych i izolowanie wzrastającej liczby ugmpowari reprezentowanych w parlamencie.

Sposób zorganizowania lewicy i prawicy: wzorce rywalizacji politycznej:

1.    walka między dwiema silnymi partiami z lewicy i prawicy- W.B, Grecja- nie ma koalicji

2.    konfrontacja silnej i zjednoczonej lewicy ze sfragmentaryzowanym i niespójnym blokiem prawicy -Szwecja, Norwegia- tylko koalicje prawicowe

3.    rywalizacja silnej prawicy ze sfragmentaryzowanym i niespójnym blokiem lewicy- Portugalia- koalicje lewicowe lub prawicowe

4.    pozytywna kooperacja miedzy sfragmentaryzowana lewicą i prawicą - wyłączność gabinetów koalicyjnych o zmiennym hol. Belgia lub stałym Szwajcaria. Finlandia spektnim ideologicznym partie, które obejmują większość liczących się partii (Szwajcaria, Finlandia) lub najsilniejsze z nich (Austria. Belgia) ograniczają znaczenie działania opozycji, zawężają alternatywę wyborców i mogą doprowadzić do przekształceń mechanizmu fimkcjonowania systemu partyjnego

Kto bierze udział w przetargach prowadzących do powołania gabinetu:

1.    tylko liderzy partyjni - Niemcy Austria, Szwecja -mają decydujące znaczenie

2.    głowa państwa (Hiszpania, Holandia. Włochy. Finlandia. Litwa. Rumunia- jego aktywność wzrasta gdy wybory parlamentarne potwierdzają względną równowagę sił. nie ma zdecydowanego rozstrzygnięcia -Litwa, Rumunia