26441

utrzymało się w nie zmienionym składzie do roku 1914. 2 sierpnia tego roku do układu przystąpiła Turcja. 14 października 1915 r. doTrójprzymierza przyłączyła się także Bułogaria wypowiadając wojnę Serbii. W maju tego roku układ opuściły Wiochy, które przeszły do obozu Ententy, a rok później z Trój przymierza wystąpiła także Rumunia.

Przeciwstawieniem dla Trójprzymierza było Trójporozumienie, które powstało stopniowo, na drodze zawierania kolejno układów: francusko - rosyjskiego, francusko -brytyjskiego i na końcu brytyjsko - rosyjskiego. Poswstanie Trójprzymierza spowodowało wzmogło we Francji poczucie izolacji oraz zagrożenia zewnętrznego. Polityka ekspansji kolonialnej osłabiła bezpieczeństwo narodowe na kontynencie europejskim. Ekspansja w Afryce i Azji wzmożyła także konflikty z Wielką Brytanią. W tej sytuacji priorytetem dla Francji stało się pozyskanie sojusznika. Upatrywała go w Rosji, na drodze kompatybilności interesów gospodarczo - finansowych. Francja stała się źródłem kapitału, który był potrzebny Aleksandrowi III do realizacji swoich planów gospodarczych. Poza tym Rosja, tak samo jak Francja, była osamotniona i zaniepokojona o swoje bezpieczeństwo. Tak więc w 1893 r. oba państwa opdpisały układ, w którym wspólnie orzekały, iż będą się porozumiewały w każdej sprawie mogącej narazić pokój powszechny, a w razie gdyby ten pokój był rzeczywiście zagrożony, a szczególnie gdyby jednej ze stron groziła napaść, oba rządy porozumieją się co do środków, jakie oba rządy w tym wypadku byłyby zmuszone natychmiast podjąć. Forma tego układu wynikała stąd iż Rosja nie chciała się wiązać z konkretnymi zobowiązaniami. 17 sierpnia 1892 r. uzgodniono projekt konwencji wojskowej, w której artykuł pierwszy wyraźnie określał casus foederis. Jeżeli Niemcy napadną Francję to Rosja zobowiązuje się do użycia wszystkich sił do zaatakowania Niemiec. Oznaczało to, że Nimcy miałyby być zmuszone do równoczesnej walki na wschodzie i na zachodzie. 8 kietnia 1904 r. zawarty został układ francusko - brytyjski. Początkowo przychylna Niemcom Anglia, z czasem zaczęła dostrzegać iż ekspansja niemiecka z wielką energią rozwijała się w świecie pozaeuropejskim. Gorsze jakościowo acz kolwiek tańsze produkty niemieckie skutecznie wypierały z zagranicznych rynków produkty angielskie. Poza tym rosnąca potęga morska Niemiec stała się szybko konkurencją dla Anglii. W tej sytuacji zaczęto postrzegać Francję jako potencjalnego sojusznika. Wybuch wojny rosyjsko-japońskiej przyspieszył porozumienie z Anglią. Stworzyło ono podstawę dla francusko - brytyjskiej entente cordiale, która dotyczyła uzgodnienia interesów kolonialnych obu państw. Skuteczność entente cordiale osłabiła złe stosunki brytyjsko - rosyjskie. Klęska Rosji w wojnie z Japonią zachwiała jej pozycją na Dalekim Wschodzie, za to w Europie nadal była postrzegana jako wielkie mocarstwo. W Rosji uważano, że sojusz z Francją w dużym stopniu zależy od stosunków z Anglią. Do podpisania układu pomiędzy Rosją a Anglią doszło 31 sierpnia 1907 r. Układ dotyczył wyłącznie uzgodnienia interesów w Persji, Afganistanie i Tybecie. Oprócz tego układ ten podłożył