page0195

187

Rodzenie — Rodzenki

godni, który tein samem przy życiu utrzymać się nie może, nazywają poronionym (abortus). Poronienia zdarzają się najczęściej w trzecim miesiącu ciąży, a przyczyną ich zwykle bywają wzruszenia gwałtowne wewnętrzne lub zewnętrzne. Po poronieniu w ciąży następującej należy mieć się na szczególnej baczności, gdyż macica w takim razie staje się skłonną w ciąży następującej około tegoż samego czasu w którym dawniej poronienie nastąpiło, do podlegania bólom porodowym i do pozbycia się zawartego w niej płodu. Jeżeli poród wskutek najczęściej podobnej co poprzednio przyczyny, następuje pomiędzy 17 i 28 tygodniem, w takim razie zowie się niewczesnym albo niedojrzałym (pa^tus ignmaturus); w tym przypadku dziecię nie jest jeszcze zdolne utrzymać się przy życiu. Poi'ód jest wczesny (partns praematurus) wtenczas, kiedy dziecię przychodzi na świat między 28 a 36 tygodniem ciąży; dzieci takie nie są wprawdzie dojrzałe, lecz zdolne do życia, i przy starannem pielęgnowaniu częstokroć udaje się je wychować. Wątpliwą dotąd jest rzeczą czyli może nastąpić poród spóźniony (parlus seratinus czyli retardatus) w tem znaczeniu, że następuje później niż w 40-tym tygodniu ciąży; łatwo bowiem matka mylić się może w oznaczeniu czasu poczęcia, a na jej tylko podaniu w tym razie opierać się można. Za pozór jednak możliwości porodów spóźnionych to posłużyć może, że przebieg samego porodu niekiedy do dwóch tygodni, a nawet dłużej przeciągnąć się może. Rodzajem porodu tutaj należącym są porody uskuteczniające się drogą zwyczajną w przeciągu kwadransa po skonaniu matki. W podobnych przypadkach zdaje sic, że usuniecie' dziecięcia z ciała matki następuje w skutek ■ściągania się macicy, a niekiedy pod wpływem ciśnienia wywieranego przez gazy wywięzujące się zaraz po śmierci. Wyrażenia: poród głową, nogami i t. d., używ^rają sic na oznaczenie części ciała dziecięcia, które przed innemi na zewnątrz się wydostały; wyrażenia zaś poród potwerny, podwójny, potrójny, stosują się nie do przebiegu purodu, lecz do tego co się urodziło. Widoczną jest rzeczą, że przy porodach, przy których przedstawia się wiele różnorodnych okoliczności, dla lekarza otwiera się obszerne pole działania nietylko pod względem sztuki położniczej w ścisłem znaczeniu wyrazu, lecz i ze stanowiska terapeutycznego i dietetycznego. Bardzo często rakże żądane bywają od medycyny sądowej odpowiedzi na pytania o porodach, jak np. o ciąży, wieku dziecięcia, o czasie w' którym poród się odbył i t. d.; rozwiązanie tych pytań bywa bardzo czysto z nieprzezwyciężonemu połączone trudnościami, gdyż natura niektóre w tej ważnej czynności życiowej zachodzące okoliczności otoczyła ciemnością, której dotąd oko ludzkie nie zdołało przeniknąć.

Rodzenki, są to zupełnie dojrzałe i na słońcu wysuszone jagody różnych gatunków i odmian winogron, umyślnie na ten cel hodowanych w Europie, a szczególniej na Wschodzie. Rozróżniamy rodzenki duże (pasmlae major es), i rodzenki drobne czyli korynckie (passulae minores vel cormtkiacae). Rodzenki duże stosowanie do swego pochodzenia, przybierają w handlu różne nazwy, jak np. rodzenhom kalabryjshich, francuzhich, hiszpańskich, między którerai, zwłaszcza hiszpańskiemi, rozróżniają znów^r rodzenki muszkatowe, kwiatowe, słoneczne, łeteias i t. p. Rodzenki drobne, przychodziły dawniej do nas głównie z okolic Koryntu, i ztąd ich nazwa korynckie, kiedy dzisiaj dostarczają ich w ięcej wyspy Jońskie, Itaka, Cefalonija i Zante a także przychodzą z Morei, Patras i Missolungi. Są one drobne, czarno-lijoletowe, bezpestkowe, smaku przyjemnego, słodkiego, a mają pochodzić z pewnej odmiany zwyczajnej winorośli, która się mikowo Yitis mnifera Lin. varietas apyraena zowie. Rodzenki duże, podłużne, najlepsze są damasceńskie, z A.zyi mniejszej pochodzą-