26530

-    Związany z pozycją prawa zwyczajowego i jego niepowszechnością.

-    Partykularyzm personalny przerodził się w stanowość.

-    Partykularyzm terytorialny uległ pogłębieniu w dobie rozdrobnienia feudalnego.

-    Od XIII w inicjatywy unifikacji lokalnych praw zwyczajowych -* czynnikiem integrującym stają się prawo rzymskie i kanoniczne (prawo powszechne (ius commune) - stosowane w przypadkach luk w prawie miejscowym czy rozbieżności między prawami partykularnymi + walor praw „uczonych") oraz prawo stanowione.

-    Stopniowo gromadzono prawa w celu lepszego ich poznania. Wraz z postulatem pewności prawa powstaje dążenie do spisywania prawa zwyczajowego, reformowania i zastępowania prawem stanowionym. W dobie Odrodzenia powstaje postulat racjonalnej systematyzacji.

Stanowość i korporacyjność prawa.

-    Wykształcenie praw odmiennych i oddzielnych dla poszczególnych stanów (szlachta, duchowieństwo, mieszczanie, chłopi) w dobie monarchii stanowej. -♦ niejednolite unormowanie niektórych instytucji prawnych, represji karnych, stanowość sądownictwa

-    Prawa stanów uprzywilejowanych miały formę przywilejów lub umów.

-    W ramach jednego stanu (gł. mieszczanie) możliwe były inne uregulowania ze względu na organizacje kupieckie czy cechowe -* charakter korporacyjny.

-    W okresie monarchii absolutnej tendencje do unifikacji prawa to min. również tendencje do ograniczenia partykularyzmu personalnego na rzecz powszechnie obowiązujących praw.

Rola nauki i nauczania prawa.

-    Głównymi ośrodkami nauki prawa i skupiskami uczonych prawników były uniwersytety - głównie Bolonia -* glosatorzy (szkoła zajmująca się analizą tekstów części kodyfikacji justyniańskiej).

-    Podstawą studiów prawniczych było prawo rzymskie (ius civile - legiści) i kanoniczne (ius canonicum - kanoniści), dzięki czemu nabrały one charakteru uniwersalnego.

-    Odrodzenie zainteresowań prawem rzymskim wiązało się z działalnością szkoły glosatorów, a prawem kanonicznym z dziełem mnicha Gracjana, który zebrał normy prawa kanonicznego. -» doktor obojga praw (utriusque iuris)

-    Sposób nauczania - do XIV w. metoda scholastyczna (kult autorytetów, brak swobodnej interpretacji, drobiazgowa egzegeza, jałowe spory o słowa) -* szkoła glosatorów. Od XIV w. nowy kierunek tzw. komentatorów -» nadal oparte na metodzie scholastycznej, ale w połączeniu z metodą dialektyczną = każdy problem przedstawiany był słuchaczom w formie określonego zagadnienia prawnego, z którego wydobywano drogą dedukcji coraz bardziej szczegółowe kwestie. Te z kolei rozstrzygane były przez przytaczanie wszystkich możliwych argumentów za i przeciw oraz pełne zestawienie dotychczasowych poglądów.

* włoski sposób nauczania - rozpowszechnił się na uniwesytetach.

-    Czasy humanizmu i reformacji -» powstanie francuskiej metody nauczania (szkoła w Bourges, włoski prawnik Andreas Alciatus), choć nie przyjęła się w innych państwach, to podjęta przez nią krytyka rozpowszechniała się. Metoda ta oparta była na krytyce ujmowania prawa jako całościowego, logicznego systemu, na postulatach systematyzacji według określonego racjonalnego porządku w sposób jednolity i syntetyczny, oparty na nowych założeniach konstrukcyjnych.

-    Wiek XVI był „złotym wiekiem" dla hiszpańskiej nauki prawa (Salamanca) -» prekursorzy nowożytnej szkoły prawa natury - podstawy ideologiczno-doktrynalnej