2655

być merytorycznie uzasadnione. Gekawe jest równoczesne opracowywanie wariantów minimalnego i maksymalnego oraz obliczanie wariantu pośredniego prognozy. Dotychczas najczęściej stosowaną metodą prognozowania stanu i struktury ludności wg płci i wieku była metoda składnikowa zwana też czynnikową. Polega ona na prognozowaniu osobno kolejnych składników przewidywanej płodności, umieralności oraz natężenia ruchów migracyjnych. Przewidywanie zmian w natężeniu wymienionych składników jest powiązane z wieloma czynnikami i procesami. Np.: przy prognozowaniu płodności mogą być brane pod uwagę prognozy zmian małżeńskości czy przemian społeczno - politycznych związanych z wzorem zawierania małżeństw.

Metody prognozowania stanu i struktury ludności wg płci i wieku:

Ustalanie perspektywicznego stanu liczebnego i struktury wg płci i wieku, opiera się a danych pochodzących ze spisu ludności lub specjalnego badania stanu i struktury ludności, a także na bieżącej ewidencji ruchu naturalnego i wędrówkowego oraz na hipotetycznych założeniach o przebiegu przyszłych procesów reprodukcji ludności. Po określeniu liczby i struktury ludności wg płci i wieku w określonym momencie, można przystąpić do kolejnego etapu pracy polegającego na ustaleniu dla liczby osób spośród żyjących w momencie wyjściowym, prognozy, które pozostaną przy życiu po upływie danego okresu np.: 5 lat. Stąd wykonywana czynność nazywa się postarzaniem ludności. Polega ona na przemnażaniu liczebności kolejnych roczników urodzenia przez odpowiednie prawdopodobieństwo przeżycia ustalane na podstawie tablic wymieralności, a w niektórych przypadkach na podstawie danych z ewidencji ruchu naturalnego ludności. W zależności od przewidywanego przyszłego natężenia zgonów, prawdopodobieństwa przeżycia określonej liczby lat mogą być przyjęte jako liczby niezmienne, lub jako wielkości zmienne, jeśli zakładać będziemy malejące natężenie zgonów w poszczególnych grupach wiekowych ludności. Przy ustalaniu przyszłej liczby urodzeń niezbędna jest struktura wieku rozrodczego kobiet oraz współczynników płodności wyrażających natężenie urodzeń w odpowiednich grupach wieku rozrodczego kobiet. Przewidywaną liczbę urodzeń można ustalić mnożąc przewidywaną liczbę kobiet w poszczególnych grupach wieku rozrodczego przez odpowiednie współczynniki płodności. W zależności od przyjętych założeń możemy posługiwać się zmiennymi lub nie zmiennymi współczynnikami. Przy sporządzaniu prognoz demograficznych można wyróżnić etapy prac w zależności od rodzaju prognoz:

1.    Prognoza biologiczna:

a)    ustalanie wyjściowych struktur ludności wg płci, wieku i rozmieszczenia terytorialnego

b)    postarzanie ludności

c)    przewidywanie przyszłej liczby urodzeń

d)    ustalanie wynikowych współczynników demograficznych

2.    Prognozowanie ruchów migracyjnych:

a)    ustalenie wyjściowych struktur ludności wg płci, wieku, rozmieszczenia terytorialnego

jest to zależne od wiarygodności danych, dlatego konieczne jest dokładne analizowanie odpowiednich danych statystycznych uzyskanych ze spisu ludności lub w drodze szacunku opartego na wynikach spisu i bieżących danych o mchu naturalnym i wędrówkowym ludności

b)    określenie i uwzględnienie przyszłych ruchów migracyjnych

c)    postarzanie ludności

d)    przewidywanie przyszłej liczby urodzeń

e)    ustalanie wynikowych współczynników demograficznych

2