27079

naturalnie spór, gdzie ta granica dokładnie przebiega, ale z pkt. widzenia Armenii i Gruzji, nie ma ten spór większego znaczenia. Czy Armenia i Gruzja są państwami europejskimi, w takim razie, skoro nie są muzułmańskie i posiadają tam chrześcijaństwo? Tak, de facto, w Armenii chrześcijaństwo było o wiele wcześniej niż w Rzymie. Tutaj toczy się kwestia o nakładaniu się na siebie granic geograficznych z granicami politycznymi i kulturalnymi. Kolejna kwestia- aspekt kulturowy granic Europy. W XIV i XV wieku pojawiają się Turcy i islam i do połowy XVIII wieku Bałkany są w granicy otomańskiej i jest problem, czy ten region należy do Europy. Historyczne uwarunkowania niektórych regionów sprawiają, że te są uznawane za europejskie, ale np. kulturowe i polityczne uwarunkowania temu zaprzeczają. Hiszpania od XIII wieku po XV w. miała swój dorobek muzułmański. Też jest tu pytanie, czy płw. Iberyjski w XI wieku jest Europą, czy nie? Kulturowo i politycznie nie, ale geograficznie-tak. Nie tylko można oceniać europejskość przez pryzmat kulturowy, ale jeszcze z uwagi na stopień zaangażowania danych krajów w życiu politycznym, gospodarczym i kulturowym Europy. Wlk. Brytania i jej stopień zaangażowania w sprawy europejskie po czasach nowożytnych budzi wątpliwość, co do ich przynależności do Europy. W latach 20tych XX wieku niektórzy wykluczali Wlk. Brytanię z Europy w swoich koncepcjach podziału świata. Podobnie można się odnieść do Skandynawii. Kiedy Europa się rodziła, byli tam wikingowie. W wieku X i XI handel dobrze prosperował na Morzu Płn. Uczestniczyli oni wtedy w aktywności politycznej na północy i zachodzie i przypisuje im się także tworzenie państwa Ruskiego. DO XVIII wieku granica wschodniej Europy sytuowana była na rzece Doił Rodzi się teraz pytanie o przynależność samej Rosji do Europy. Pewne procesy tendencje i zjawiska przesuwały się na wschód i aż za Ural, wraz z ekspansją plemion rosyjskich. Kulturowo jak daleko sięga Europa? Można by tu przyjąć, że aż do samych Chin. Czy Izrael jest państwem azjatyckim, czy europejskim? Albania- kraj, w którym dominują wyznawcy islamu, czy kulturowo nie należy, przypadkiem, do Europy? Jest tutaj wiele wątpliwości, na które jednak nie ma konkretnych i sprecyzowanych odpowiedzi. Przełom XIX/XX wieku- konsekwencja rozwoju gospodarczego Europy; ukształtowanie się społeczeństwa masowego Europy; niebywały rozwój cywilizacji europejskiej wyodrębnił ją na tle innych kontynentów. Kapitalizm przekształcił się w kapitalizm industrialny. Kapitalizm przemysłowy zainicjował rewolucję, która objęła Europę w XIX wieku. Istotne znaczenie dla XIX wieku miała Wiosna Ludów oraz Wielka Rewolucja Francuska. Wraz z rozwojem gospodarczym tworzył się w Europie nowy typ człowieka. Powstawało społeczeństwo jednolite. Rozwój kapitalizmu stworzył możliwość awansu z warstw najuboższych do tych najbogatszych. Kapitalizm uczynił ludzi wolnymi i nasilił ruchliwość zawodową- migracja pionowa. Migracja pozioma- migracja ludzi z jednych rejonów Europy do drugich. W konsekwencji tego wzrasta dobrobyt i rozwija się kultura. Społeczeństwo masowe to społeczeństwo miejskie. Mieszkańcy miast zaczynają dominować. Zaczęła się zmiana charakteru