2715

sposób: „Rzeczy, które kiedyś się ze sobą zetknęły, ciągle wywierają na siebie wpływ, nawet jeśli już zostały rozdzielone”.¹ Innymi słowy cześć zastępuje całość.

Jak widać Frazer podjął jako jeden z pierwszych w myśli zachodnioeuropejskiej usystematyzowaną refleksję na temat magii. Wyodrębnił rożne rodzaje magii co wydaje się przedsięwzięciem pionierskim. Zajmował się także relacjami pomiędzy magią a religią oraz magią i nauką, czym zajmiemy się poniżej.

W tym miejscu należałoby zapoznać się z nieco innym rozumieniem magii. Prezentuje je w swoim dziele „Socjologia i antropologia” Marcel Mauss (1872-1950), wybitny socjolog i etnolog francuski zajmujący się m. in. także teorią magii. O obrzędzie magicznym pisze, iż jest to „każdy obrzęd, który nie jest częścią jakiegoś zorganizowanego kultu, obrzęd prywatny, sekretny, tajemny i zbliżający się ku granicy, jaką stanowi obrzęd zakazany”. I dalej „...magię określamy nie za pomocą formy jej obrzędów, a przez warunki, w jakich obrzędy te się odbywają i które oznaczają ich miejsce w całokształcie nawyków społecznych”.² Jak widać Mauss koncentrując się na obrzędzie magicznym, każe traktować go jako fakt społeczny (widać tu wyraźny wpływ szkoły durkheimowskiej).

Bronisław Malinowski (1884-1942) wybitny polski antropolog, o magii pisze w sposób następujący: (jest to) „... zespół czysto praktycznych czynności będących środkiem do osiągnięcia celu”.³ Jak wynika z tego, Malinowski w magii upatruje zespół czynności o charakterze codziennym, należących do dnia powszedniego ludów tradycyjnych. W innym miejscu pisze tak: „Gdy socjolog przystępuje do badania magii tam, gdzie dzierży ona najwyższą władzę, gdzie nawet dziś występuje w pełni rozwiniętej formie (...) ku swemu rozczarowaniu znajduje tylko zupełnie trzeźwą, prozaiczną, a nawet niezręczną sztukę, uprawianą dla czysto praktycznych celów, rządzącą się surowymi i niezbyt głębokimi wierzeniami, realizowaną za pomocą prostej i monotonnej techniki”.⁴

Istnieje wprawdzie jeszcze wiele innych ujęć definicyjnych magii. Zarówno tych klasycznych (jak choćby Levi-Straussa, Levy-Bruhla czy Eliadego) jak i nowszych. Pozostaniemy jednak przy wyżej wymienionych, posiłkując się definicjami magii z antropologii najnowszej.

Taką definicję magii podaje Andrzej Wierciński w swojej książce pt. „Magia i religia”. Według niego magia to „zbiór czynności obrzędowych skierowanych ku nadnaturalnej,

Strona 1

1

Ibidem, s. 66.

2

' Mauss M.. Socjologia i antropologia. Warszawa 1973, s. 21.

3

* Malinowski B., Mit, magia, religia. w: Dzieła T.7, Warszawa 1990, s. 424. ' Ibidem, s. 424.

4

downloaded from www.nomad.Yrepublika.pl