94284601 djvu

426 K. W. MAJEWSKI

zetknęły się ze sobą. względnie się nakryły. W tej chwili rozstęp czyli stopień zdwojenia równa się wielkości obrazka rogówkowego. Ponieważ przyrząd podaje nam na odpowiedniej podziałce każdo-czesną wielkość tego rozstępu w milimetrach, przeto odczytujemy od razu w milimetrach długość obrazka rogówkow^ego, o który nam chodzi (ryc. 152. I).

Możemy jednak równie dobrze odmierzyć wielkość obrazka przy urządzeniu, które daje stały, niezmienny stopień zdwojenia. W takim razie musimy jednak zmieniać wielkość przedmiotu zbliżając lub odsuwając od siebie obie świece, czy też oba białe znaki. Przez to zwiększamy równocześnie lub zmniejszamy wielkość obrazka rugówkowego i dobieramy niejako wielkość tego obrazka do znanej nam stałej wielkości zdwojenia. Tu mamy zatem odstęp punktów każdej pary niezmienny, ale obie pary obrazków możemy rozsuwać lub zbliżać, rozsuwając lub zbliżając świece lub znaki tak długo, dopóki dwoma środkowymi obrazkami nie zetkną się ze sobą. W tej chwili wielkość obrazka zrównała się z wielkością znanego nam i stałego rozstępu zdwojenia (ryc. 152, II).

W oftalmometrze Helmholtza, (ryc. 153), wielkość przedmiotu, czyli odległość dwóch świec jest stała, a zatem i wielkość obrazu, czyli odległość obu obrazków rogówkowych nie zmienia się podczas badania. Możemy natomiast zmieniać dowolnie zdwojenie, które uzyskujemy zapomocą dwóch płyt szklanych o płaszczyznach równoległych i obracalnych naokoło osi pionowej zapomocą prostego mechanizmu kółek zębatych w ten sposób, że, o ile górna płyta skręca się na prawo, dolna skręca się równocześnie o taki sam kąt na lewo. Stopień skręcenia, który jest dla obu płyt symetryczny względem osi przyrządu, możemy odczytać wprost na podziałce umieszczonej na zewnątrz przyrządu na kółku zębatem. Wiadomo, że promień padający na grubą płytę szklaną pod kątem prostym przechodzi przez nią bez zmiany kierunku. Jeżeli natomiast pada pod kątem ostrym, to w takim razie po przejściu przez płytę zachowuje kierunek równoległy do pierwotnego, ale ulega przesunięciu, którego wielkość zależy między innemi także od wielkości kąta padania tego promienia. Jeśli zatem promienie pochodzące od obrazków rogówkowych przebiegają wzdłuż osi przyrządu i napotykają obie płyty szklane ustawione równolegle, to nie ulegną odchyleniu i obrazki widziane będą pojed3^Tńczo. Jeśli natomiast okręcimy płyty względem siebie, wtedy jedna z nich odchyli promienie nieco na