570 K. W. MAJEWSKI
i zmniejsza się znacznie, a nawet ustaje po wycięciu zwoju rzęskowego. Na dowód, że nie tęczówka wydziela ciecz wodną, lecz wyrostki rzęskowe, przytacza Leber dwa następujące fakty: w przypadkach wrodzonego braku tęczówki (anlridia congenita), lub też po operacyjnem wycięciu całej tęczówki bez uszkodzenia ciała rzęskowego, ciecz wodna wydziela się prawidłowo. Z drugiej strony wt prz’ padkach patologicznego zarośnięcia źrenicy ciecz wodna nie mogąc przepływać do przedniej komory, gromadzi się w tylnej komorze w tak wielkiej ilości, że wypycha tęczówkę ku przodowi i niejednokrotnie przypiera ją wprost do tylnej powierzchni rogówki. Do odmiennych wniosków doszedł Ehrlich na podstawie swych doświadczeń na królikach, którym wstrzykiwał wśródżylnie fluoresceinę. Po pewnjmi czasie występowała w cieczy wodnej fluoryzująca linia zielona, która nigdy nie wychodziła zpoza źrenicy, lecz zaczynała się tworzyć w górnej części przedniej komory, przed tęczówką. Z tego sposobu pojawiania się fluoresceiny w cieczy wodnej wnosi Ehrlich, że ta ostatnia jest wydzieliną pochodzącą z przedniej powierzchni tęczówki. Zauważyć jednak trzeba, że N i-cati, powtarzając doświadczenia Ehrlich a, uzyskiwał u zwierząt, u których wywołane było sztucznie przekrwienie tęczówki, fluoryzującą linię Ehrlichowską, wychodzącą przez źrenicę z tylnej komory do przedniej.
Hamburger stara się pogodzić te na pozór sprzeczne wyniki doświadczeń i przyjmuje, że w prawidłowych warunkach ciecz wrodna odnawia się przez wydzielanie z tęczówki przez przednią powierz imię tejże. Jako jeden dowód więcej na poparcie tego twierdzenia przytacza fakt, że u płodu, u którego istnieje jeszcze błona źreniczna, przednia komora już jest cieczą wodną wypełniona. Ciecz ta jest rzeczywistą wydzieliną, a nie tylko przesiękiem, gdyż składem swoim różni się zasadniczo od osocza krwi. Natomiast w warunkach nieprawidłowych, jak n. p. przy sztucznem przekrwieniu tęczówki, albo po wypróżnieniu przedniej komory, wytwarzanie cieczy wodnej jest wzmożone i przyspieszone i w tern wytwarzaniu biorą wtedy udział, zgodnie z teoryą Lebera, także wyrostki rzęskowe. Wytwarzanie cieczy wśród takich warunków polega przeważnie na przesączaniu się (filtracyi) płynu z osocza krwi, o czem świadczy jej zmieniony skład chemiczny, większa zawartość istot białkowatych, oraz obecność włóknika.
Według Leplata ciecz wodna w przedniej komorze odnawia