2723

społeczeństwo jako stabilny system, którego funkcjonowanie co pewien czas zakłócają zmiany społeczne. Zmiana to trudny problem, ale przystosowanie się do niej pozwala społeczeństwu powrócić do stanu równowagi. Wraz ze zmianą społeczeństwa jego instytucje stają się coraz bardziej zróżnicowane i wymagają ściślejszej koordynacji i integracji. Teorie konfliktu uważają zmiany za wynik wewnętrznych napięć społecznych.

Teorie ewolucjonlstyczne I teorie cykliczne budują ogólne ramy rozumienia dynamiki zmian społecznych. Teorie konfliktu opisują wewnętrzne napięcia społeczne, które mogą spowodować zmiany w społeczeństwie. Teorie funkcjonalistyczne zajmują się reakcjami społeczeństwa na zmiany, zmierzającymi do utrzymania równowagi społecznej.

Nowoczesność nie dociera równomiernie do wszystkich zakątków świata. Kraje rozwinięte mają wyższy standard życia, dłuższe przeciętne trwanie życia i inne wzory zamieszkania niż kraje Trzeciego Świata. Istnieją cztery teorie wyjaśniające te dysproporcje. Teoria modernizacji podkreśla rolę, jaką w rozwoju gospodarczym odgrywa postęp techniczny. Teoria ta głosi, że wystarczy, iż kraje Trzeciego Świata przyjmą model wybrany przez Stany Zjednoczone, większość krajów Europy Zachodniej i Japonię, aby po pewnym czasie osiągnęły ten sam poziom rozwoju. Teoria konwergencji, która stanowi odmianę teorii modernizacji, kładzie nacisk na konwergencję, czyli coraz silniejsze upodabnianie się do siebie państw uprzemysłowionych.

Teoria uzależnienia głosi, że teorie modernizacji i konwergencji nie doceniają faktu, iż sytuacja krajów Trzeciego Świata różni się od sytuacji obecnych pańslw uprzemysłowionych w analogicznej fazie rozwoju. Zwolennicy tej teorii wskazują szczególnie na fakt zdominowania gospodarki światowej przez rozwinięte państwa przemysłowe. Twierdzą że z powodu odmiennych warunków ekonomicznych kraje Trzeciego Świata nie mogą powielić modelu rozwoju krajów wysoko uprzemysłowionych.