27253

W zaborze pruskim decydujący głos miały banki niemieckie, udzielające kredytów przede wszystkim Niemcom i instytucjom niemieckim.

Wśród polskich banków prywatnych największe znaczenie miała spółka akcyjna Bank Kwilecki-Potocki, założona w 1870 roku.

W Królestwie po 1870 r. szybko przebiegał proces koncentracji drobnych placówek bankowych i kantorów wymiany, stawały się one filiami większych banków.

W 1870 roku powstał w Warszawie Bank Handlowy, a w następnym roku warszawski Bank Dyskontowy, w 1872 r. Bank Handlowy w Łodzi. Wymienione banki angażowały się w przemyśle, zwłaszcza po 1900 r.

Bank Handlowy w Warszawie finansował przemysł metalowy, kolejnictwo i przemysł cukierniczy.

Bank Dyskontowy zaangażowany był w różnych gałęziach przemysłowych, głównie w przemyśle ciężkim(m.in. kredytował Zakłady Starachowickie).

Łódzki Bank Handlowy posiadał udziały finansowe głównie w przemyśle włókienniczym, kredytował także górnictwo węglowe.

Wokół tych banków, w wyniku powiązań z przemysłem i handlem oraz wielką własnością ziemską, tworzyły się zalążki rodzimej finansjery wywierającej poważny wpływ na życie gospodarcze kraju.

Zbiornicą drobnych oszczędności na obszarze Królestwa była rosyjska Państwowa Kasa Oszczędności, która w 1914 r. miała ponad 600 oddziałów.

W Galicji największą rodzimą instytucją bankową był Bank Krajowy, utworzony w 1883 roku przez Galicyjski Wydział Kredytowy. Z początku jego działalność ograniczała się do kredytowania gospodarstw rolnych, później jednak angażował się we wszystkich dziedzinach życia gospodarczego, pełniąc w Galicji funkcje banku centralnego. Był tez najważniejszą instytucją kredytu hipotecznego.

Po wybuchu I wojny światowej Królestwo Polskie znalazło się pod okupacją niemiecką i austriacką. Rozporządzeniem niemieckiego generał-gubernatora z 9 grudnia 1916 r. powołano Polską Krajową Kasę Pożyczkową, nową instytucję emisyjną. Walutą przez nią emitowaną była marka polska.

Wraz z powstaniem niepodległego państwa polskiego w listopadzie 1918 r. pojawiła się konieczność powołania centralnego banku państwa. 7 grudnia 1918 r. ukazał się dekret Naczelnika Państwa, stwarzający podstawy prawne do dalszego funkcjonowania Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej jako banku emisyjnego, do czasu powołania nowej instytucji emisyjnej - Banku Polskiego.

Marka polska stała się pełnoprawnym środkiem płatniczym, na który wymieniano waluty państw zaborczych. 28 lutego 1919 r„ na mocy ustawy, przyszłej polskiej jednostce pieniężnej nadano nazwę złoty.

Ideę powołania Banku Polskiego SA jako państwowej instytucji emisyjnej przedstawiono na forum parlamentu w maju 1919 r. Do zagadnienia tego wracano jeszcze kilkakrotnie, ale rozwiązanie miało nastąpić dopiero w 1924 r. 11 stycznia