27383

Do świadczeń niepieniężnych zaliczamy także świadczenie polegające na zawarciu w przyszłości umowy przyrzeczonej (art. 390 § 1 dopuszcza w umowach przedwstępnych możliwość określenia odszkodowania umownego, także w postaci kary umownej).

Zastrzeżenie kary umownej za nienależyte wykonie zobowiązania nie wytacza żądania wykonie zobowiązania.

Kara umowna zastępuje odszkodowanie przewidziane w razie niedopełnienia zobowiązania i dlatego dłużnik nie może bez zgody wierzyciela zwolnic się z zobowiązanie przez zapłatę kary umownej - art. 483 § 2; jako surogat odszkodowanie należy się ono tylko wtedy , gdy dłużnik ponosi odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonie zobowiązania - art. 471 (jeżeli strony zastrzegają zobowiązanie pieniężne za samo niedopełnienie świadczenia, także gdy nie ponosi odpowiedzialności, zastrzeżenie ma cechy gwarancji)

Jednakże aktualnie kara umowna w szerszej mierze chroni dłużnika, wskazuje na to:

•    w zasadzie wierzyciel nie może żądać od dłużnika odszkodowania przenoszącego wysokość zastrzeżonej kary, chociażby wykazał ze poniósł większą szkodę, jednakże strony mogą uregulować to odmiennie - art. 484 § 1

•    dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej w przypadkach:

•    gdy jest ono rażąco wygórowane w porównaniu z poniesioną szkoda

•    gdy zobowiązanie zostało w znacznej mierze wykonane - art. 484 § 2 ‘ciężar dowodu spoczywa na dłużniku - art. 6

SN sformował zasadę, że zastrzeżenia kary umownej na wypadek niewykonania lub nieprzeżytego wykonania zobowiązania nie zwalnia dłużnika z obowiązku jej zapłaty nawet w razie wykazania ze wierzyciel nie poniósł szkody.

Kara ustawowa - dłużnik na mocy przepisu szczególnego, bez zastrzeżenia umownego, obowiązany jest do zapłaty wierzycielowi określonej sumy pieniężnej w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań - art. 485 ‘stosujemy do niej przepisy o karze umownej

WPŁYW ZMIANY OKOLICZNOŚCI NA NIEWYKONANIE ZOBOWIĄZANIA (KLAUZULA REBUS SIC

STANTIBUS) - art. 357¹

Strony zamierzając umowę dokonują tzw. „milczącego zastrzeżenia’, że wykonają umowę zgodnie z jej treścią tylko wtedy, gdy ogólne przesłanki jej zawarcia nie ulegną w przyszłości zmianie tzw CLAUSULA REBUS SIC STANTIBUS - art. 357¹ KC

Zwrot ten stosowany jest obecnie w szerszym znaczeniu: na określenie wszelkich koncepcji lub rozstrzygnięć ustawowych, zmierzających do modyfikowania zobowiązania z uwagi na nieoczekiwane zmiany stosunków społecznych.

Klauzula ta została wprowadzona do kodeksu cywilnego w 1990 roku. Artykuł ten nie podważa zasady pacia sunt sen/anda, lecz jedynie łagodzi jej ostrość, pozwalając w sytuacjach prawem przewidzianych adaptować zobowiązane do zmienionych stosunków.