27744

d - odległość między j" i „)^N g - stała grawitacji (przyjmuje się że jest równa 1)

Bij = Mj x Mj / djj

Ilustracja etapów wyznaczania obszarów oddziaływania w oparciu o model grawitacji

• znamy sieć miejscowości na obszarze objętym badaniem

■    obliczamy wielkości powiązań Bij (ciążeń przepływów) między każdą parą miejscowości

■    przyporządkowujemy jednostki w oparciu o wielkość max przepływu ciążenia powiązania między nim

■    wyznaczamy regiony węzłowe

pominięty etap wyznaczania poziomów hierarchicznych (węzeł, satelita).

Zachowując niezmienioną sieć ośrodków ale przypisując jednostce J" największą masę, a pozostałym identyczną, uzyskalibyśmy obraz „modelowego" promienistego obszaru węzłowego dla „i".

Zmodyfikowany model grawitacji

Stosowanie podstawiania modelu grawitacji jest uciążliwe ze względu na konieczność obliczania Bij dla każdej pary ośrodków. Dla delimitacji granic obszarów oddziaływanie ośrodków usługowych najczęściej stosowane jest w zmodyfikowanym modelu grawitacji - był używany do wyznaczania punktu między dwoma ośrodkami, gdzie obszary ich wpływu dzielą się - równoważą.

Ten „łamiący" punkt definiuje geograficzna przestrzeń rynku na obszary wpływu jednego i drugiego.

Prawo grawitacji handlu detalicznego mówi: że w „normalnych" warunkach dwa miasta będące ośrodkami handlu detalicznego przyciągają kupujących z otaczających je miejscowości wprost proporcjonalnie do pewnej potęgi liczby ludności tych miast i odwrotnie proporcjonalnej do pewnej potęgi odległości każdego z tych miast do tych miejscowości.

B./Bj, = (L_ł/L_J)^N x (dfr/di,? z=l,...,n

W modyfikacji założono, że dla wyznaczenia wpływu paru sąsiednich ośrodków nie ma potrzeby określenie atrakcyjności B,„ B>, wystarczy oznaczyć miejsce „k" w którym następuje równowaga wpływów ośrodków czyli B_u/B^ = 1.

d_ik = dij / 1 + VLj/L«    d_jk = djj / 1 + yLi/Lj dj_k = dij - d_ik

Ilustracja w oparciu o zmodyfikowany model:

■    znamy sieć ośrodków

■    obliczenie punktu przełamania wpływu między ośrodkami

■    wyznaczamy obszary oddziaływania - regiony węzłowe

■    tereny nie przyporządkowane do danego regionu, robimy dodatkowe badania terenowe

Metoda podziału geometrycznego (poligony Thiessena)

Stosuje się ją dla ośrodków tego samego poziomu hierarchicznego (np. miasta wojewódzkie tylko).

■    Fbłączenie ośrodka z najbliższym sąsiadem

■    Znalezienie środka każdego z połączeń

■    Wystosowanie prostej prostopadłej do każdego połączenia przechodzącego przez środek

■    Szukamy punktów przecięcia prostych prostopadłych do 2 sąsiednich połączeń • Wykreślamy poligon stanowiący obszar oddziaływania ośrodka

Tak dla wszystkich ośrodków na danym obszarze.

2