2832

o hierarchie klasowych ról społecznych, związaną z odrębnymi funkcjami w życiu zbiorowości, a nie wyznaczoną bezpośrednio przez wysokość dochodu lub wielkość majątku spotykamy tam. gdzie przywileje mają jeszcze inną bazę niż bogactwo, gdzie pieniądz nie jest czynnikiem otwierającym drogę do wszelkich funkcji

□    w systemie klas zamkniętych- w ustroju stanowym lub kastowym mamy do czynienia nie tylko z instytucjonalizacją przynależności do grupy, ale także cała hierarchia warstw jest oparta na sankcjach prawnych lub religijnych: miejsce w strukturze społecznej jest poszczególnym warstwom przyporządkowane bezpośrednio w oficjalnych lub sakralnych dekretach, umocnione tradycją, a często także specjalnym rytuałem prestiżu (niższa kasta jest niższą, bo składa się z ludzi o niższym pochodzeniu i dlatego członkowie tej kasty pełnią niższe funkcje)

□    ponieważ stany i kasty są grupami w zasadzie zamkniętymi, a przynależność do nich zdeterminowana przez pochodzenie albo przez czynności magiczne o niezniszczalnych skutkach społecznych, więc bogacenie się i ubożenie poszczególnych jednostek dokonuje się bez naruszenia barier stanowych (jeśli nie bierzemy pod uwagę kupowania godności, np. szlacheckiej)

0 w społeczeństwach o strukturze złożonej, tam gdzie hierarchia stanów lub kast nie pokrywa się z gradacją ekonomiczną, na najwyższych piętrach ekonomicznej gradacji istnieje skłonność skrzyżowania systemów kast i stanów z gradacją klas ekonomicznych (nierzadkie objawy solidarności klasowej ponadstanowej pomiędzy najbogatszymi przedstawicielami mieszczaństwa i ekonomiczną elitą arystokracji- Francja, Polska). Wśród najniższych warstw- tendencja przeciwna.

• Rozdział VI

□    W krajach nowoczesnej cywilizacji klasom lub grupom panującym Waściwa jest tendencja do zacierania klasowego charakteru istniejącego ustroju. Przyczyny: ideologia rewolucji mieszczańskich XVIII wieku

Lęk przed wrogością upośledzonych mas

Owa tendencja może się objawiać w różny sposób: