28342

BUDOWA SSAKÓW

*    kręgosłup

-    tułów ssaków jest zwykle dość zwarty, a kręgosłup na odcinku tułowiowym nie wygina się na boki

-    zachowuje zwykle znaczną giętkość w płaszczyźnie grzbietowo-brzusznej

-    w tułowiu dzieli się na odcinek piersiowy (z żebrami tworzącymi klatkę piersiową) i lędźwiowy (bez żeber, na wysokości jamy brzusznej)

*    ogon jest zwykle cieńszy i krótszy niż u gadów (może zanikać całkowicie)

*    szyja

-    może być długa (ŻYRAFA) lub w ogóle nie zaznaczona (DELIFN)

-    prawie zawsze obejmuje siedem kręgów szyjnych (8-9 kręgów ma LENIWIEC)

-    pierwszy to dźwlgacz. a drugi obrotnik

-    dźwigacz jest połączony z czaszką dwoma kłykciami potylicznymi, co umożliwia ruchy pionowe (potakujące)

-    połączenie między dźwigaczem a obrotnikiem umożliwia kręcenie głową (ruchy przeczące)

*    ssaki wazą od kilku kg (RYIÓWKI) do stu kilkudziesięciu ton (WIELORYBY! i mają rozmaity pokrój ciała

*    należą do czworonogów i większość ma dwie pary kończyn

-    współczesne wieloryby, dełfmy i syreny mają tylko szczątkowy pas mlednkzy. ale ich przodkowie mieli normalne kończyny tylne, które stopniowo ulegały redukcji

-    kończyny mogą być chwytne (u naczelnych) lub ulec uproszczeniu I usztywnieniu (u kopytnych)

-    mogą być zakończone rogowymi pazurami, kopytami lub paznokciami

-    u ssaków wodnych mogą mieć postać płetw a u latających postać skrzydeł

-    przeważnie są ustawione pionowo pod tułowiem, co usprawnia lokomocję (najszybszym kręgowcem naziemnym jest GEPARD, osiągający lOOkm/h na krótkich dystansach)

*    w zależności od budowy kończyn ssaki dzielimy na:

-    stopo pochodne (człowiek, niedźwiedź)

-    palcopochodne (pies, kot)

-    ssaki kopytne reprezentiją skrajną postać palcochodności, chodząc na czubkach palców, wzmocnionych kopytami)

*    głowa

-    wyróżnia się zewnętrznymi uszami (małżowinami usznymi) i często mięsistym i wilgotnym nosem

-    małżowiny uszne zanikły wielu ssaków wodnyth (WALENIE. PÓKI) i OUfliYih

(KRET)

-    wokół oczu wyrastają rzęsy, a na pysku wlbrysy. będące odmianą włosów

-    okrywa włosowa (sierść, futro) jest charakterystyczną cechą ssaków (choć np. na ogonie szczura zachowały się łuski podobne do gadzich)

-    u ssaków mających problemy z przegrzewaniem (SŁONIE. HIPOPOTAMY. NOSOROŻCE) owłosienie zanikło niemal zupełnie, co wynika z przystosowania do określonego klimatu

*    skóra

-    zawiera liczne gruczoły potowe, łojowe i zapachowe

-    gruczoły potowe wydzielają pot. który gdy paruje ochładza ciało

-    zmienionymi gruczołami potowymi są gruczoły mleczne charakterystyczne tylko dla ssaków

-    gruczoły łojowe wytwarzają wydzielinę natłuszczającą włosy

-    gruczoły zapachowe służą porozumiewaniu się, np. znakowaniu terytorium, sygnalizowaniu gotowości do kopulacji i rozpoznawaniu się poszczególnych osobników