28402

za mieszkańców swojej ziemi, lecz nie byli oni wyjątkiem ponieważ taka świadomość występowała również w innych rejonach wschodniej Europy. Ówczesny człowiek był człowiekiem „małej grupy". Wszystkie interesy pojawiały się tylko na tle wąskiego kręgu współplemieńców, nie odczuwając żadnej bliskości z przedstawicielami innych plemion. Tereny na których osiedliły się plemiona słowiańskie były bardzo zróżnicowane pod względem geograficznym co ograniczyło do minimum kontakty pomiędzy plemionami.

Upadek ustroju rodowo-plemiennego i jego przebieg w rejonach nie odbywał się synchronicznie. Pojawienie się stosunków feudalnych w jednych miejscach następowało wcześniej innych później. Brak było jakiejkolwiek unifikacji.Bardzo prawdopodobne jest, że przed powstaniem danego państwa ruskiego na terenach północno-zachodnich Europu wschodniej pojawiły się związki ziem słowiańskich i nie słowiańskich. Za trzon uważa się przede wszystkim ziemię nowogordzką. Społeczeństwo klasowe w okresie przedfeudalnym mogło przetrwać tylko w formie dostatecznie silnej, ponadmiejscowej organizacji związkowej. Podstawowym kierunkiem było polityczne powiązanie chociażby kilku ziem. Później ziemie te miałyby się przekształcić w mikroorganizmy-autonomiczne części powstającej organizacji federalnej. To w znacznym stopniu wzmacniało związek polityczny. W granicach federacji mogło powstać kilka związków politycznych, by następnie zlać się w jeden większy. Dawne państwo ruskie powstało w wyniku połączenia się dwu ponadmiejscowych związków politycznych. Jednego z ośrodkiem w Nowogrodzie, drugiego w Kijowie.

Przez związkowy charakter państwa ruskiego nie można jednoznacznie wskazać stolicy. Niektórzy badacze oraz zakonnicy-kronikarze starają się zasugerować, że stolicą państwa ruskiego był Kijów. Tak uważają osoby duchowne ponieważ tam powstała pierwsza metropolia wschodniosłowiańska i obwołali oni Kijów „matką miast ruskich". Jednak nawet pod względem religijnym nie można