Własność - zbiór efektywnie wykorzystywanych uprawnień, praw własności, jakimi dysponuje dany podmiot w odniesieniu do określonego obiektu; prywatna (najbardziej efektywna), publiczna - państwowa, spółdzielcza. Czynność gospodarcza - działanie podejmowane po to. aby nastąpiła zmiana sytuacji gospodarczej lub też po to. aby takiej zmianie zapobiec.
Prawo do posiadania - przysługuje temu kto w sposób legalny może zostać jego właścicielem.
Ustrój gospodarczy - stanowi reguły prawne, które przesądzają o tym. komu i jakie przysługują prawa do posiadania oraz kto może lub musi wykonywać czynności gospodarcze.
1. LIBERALNE-ETATYSTYCZNE
Liberalizm - pogląd w myśl. którego gospodarka funkcjonuje tym lepiej, im mniej czynności gospodarczych jest zastrzeżonych dla instytucji lub przedsiębiorstw państwowych oraz mniej czynności gospodarczych jest nakazanych lub zakazanych przez państwo.
Etatystyczny - wiele czynności gospodarczych jest zarezerwowanych dla instytucji lub przedsiębiorstw państwowych, wiele czynności jest nakazanych lub zakazanych przez państwo.
2. GOSPODARKA CENTRALNIE ZARZADZANA (PLANOWANA) - GOSPODARKA RYNKOWA Gospodarka rynkowa - celem działalności przedsiębiorstwa jest maksymalizacja zysku, większość zasobów w rękach prywatnych a ich alokacje za pośrednictwem mechanizmu rynkowego.
Gospodarka centralnie planowana - (Rosja 1917) 1918 -1989II formy;
I - funkcjonował jako socjalizm planowy - ZSRR NRD. Ruminua - zasoby własnością państwa a ich alokacja odbywa się poprzez plan centralny;
II - jako socjalizm rynkowy - Polska. Węgry, była Jugosławia - zasoby własność publiczna, a także w dyspozycji samorządów lub innych podmiotów (prywatnych), alokacja zasobów za pośrednictwem mechaiuzmu rynkowego, rolnictwo, drobna wytwórczość, rzemiosło.
Instrumenty alokacji zasobów - dyrektywa gospodarcza (nakłada na jednostkę gospodarczą obowiązek produkowaiua dóbr lub świadczenia usług w z góry określonej przez władzę ilości i z góry określonych dziedzinach) i rozdzielnik (zezwolenie wydawane przez władzę na nabycie określonej ilości i jakości czynników produkcji).
3 STANOWY - BEZ STANOWY
Stanowy. - jeżeli część społeczeństwa nie z uwagi na to. czym się zajmuje, lecz z uwagi na pochodzenie objęta jest na mocy prawa większa ilością zakazów i nakazów prowadzenia działalności gospodarczej aniżeli pozostała część. Np. ustrój niewolniczy, polska szlachecka, gospodarka memiecka III Rzesza.
Bez stanowy - całe społeczeństwo ma podobne prawa.
4 SOCJALIZM -KAPITALIZM
Dobro gospodarcze - jest to obiekt przy pomocy, którego można prowadzić działalność, której efektem jest uzyskaiue nadwyżki ekonomicznej.
Uprawnienia:
I - możliwość sprzedaży lub przekazania dobra dowolnej osobie;
II - prawo do prowadzema przy użyciu dobra działalności gospodarczej, której sensem jest uzyskaiue nadwyżki ekonomicznej;
III - prawo do wykorzystywania dobra zgodnie z fizycznymi właściwościami.
Kapitalizm - jest to ustrój, w którym większość dóbr gospodarczych jest własnością prywatną, przy czym własność ta obejmuje I i II grupę uprawnień.
Socjalizm - dobra gospodarcze są własnością kolektywną a w przypadku dóbr prywatnych ograniczona jedyiue do I grupy uprawiueń.
5. DEMOKRATYCZNY-DYKTATORSKI
Całe społeczeństwo lub przynajmniej uprzywilejowany stan wyposażona jest w mechanizmy za pomocą, których może wpływać na charakter stanowionego prawa gospodarczego, na ilość zakazów i nakazów wykonywania czynności gospodarczych oraz na rozszerzanie lub zawężanie praw własności;
Dyktatorskie - pozbawione powyższych mechanizmów.
RACHUNEK DOCHODU NARODOWEGO
wydatki na dobra finalne i na dobra pośrednie, które ińe uległ)- przetworzeniu (wliczone do PKB) metoda
Metoda sumowania dochodów - z pracy na własny rachunek, płace, czynsze;
Metoda wartości dodanej -A -> 2000 C -> 5000
B -> 3600 C-> 5000
2