średniowiecza
Prymat rozumu nad wiarą
Najważniejsze tezy św. Anzelma dotyczą problemu relacji rozumu do wiary, jednej z najbardziej istotnych kontrowersji średniowiecza. Anzelm twierdzi, że rozum jest niezbędny do wytworzenia w umyśle idei Boga, i dopiero od tego punktu należy rozwijać swoją wiarę. Prace Anzelma zawierają również sugestie, aby nie traktować powagi Pisma Świętego jako nadrzędnej wobec własnego intelektu i w swoich poszukiwaniach duchowych skupić się w pierwszej kolejności na głosie rozumu, a nie Pisma.
Rozumowe argumenty na istnienie Absolutu
Św. Anzelm poświęcił wiele uwagi dowiedzeniu istnienia Boga na drodze rozważań
intelektualnych. Posługuje się m in. znanym ze starożytności konceptem "pierwszego poruszyciela", zwanego w pracach Anzelma "ostateczną przyczyną" Wedle tej myśli, każda rzecz na świecie ma swoją przyczynę, która również została przez jakąś przyczynę spowodowana.
Najbardziej jednak znaną koncepcją św. Anzelma jest dowód ontologiczny na istnienie Boga, który zawarł w ProsloRionie. Wedle tej teorii, istnienie Boga można wydedukować z istnienia samego pojęcia "Bóg". Choć pomysł ten na pozór wydaje się sprzeczny logicznie, konstrukcja myślowa św. Anzelma jest niezwykle pieczołowicie przemyślana.
SW. ANZELM
• WIARA I ROZUM: przez wiarę do zrozumienia, a nie przez rozum do wiary (początki scholastyki). Rozum nie mozesprawdzac wiedzy objawionej, ma ja tylko objaśniać. Rozum jest wolny i samodzielny w granicach dogmatu. Wiara poszukującą zrozumienia
• RACJONALNOŚĆ BOGA I ŚWIATA: ich natura całkowicie odpowiada prawom logicznym.
• REALNOŚĆ POJEC: Garunkisa wzorami, ktorestworzylbog (np Prawda istnieje fizycznie, a nie tylko jako pojecie)
• DOWOD ISTNIENIA BOGA: Wyobraźmy sobie istotenajwieksza. Jeśli ja sobie wyobraziliśmy to teraz przenieśmy ja do świata realnego (bedzie jeszcze większa, bo bedziemiala jeszcze jedna ceche - realność), wiec istota największa i najdoskonalsza musi istnieć realnie aby taka była.