31782

przedmiotów naturalnych prowadzi do odmienności doświadczania obu rodzajów przedmiotów. Fakty przyrodnicze postrzegamy zmysłowo, fakty społeczne interpretujemy w świetle znaczenia przypisywanego im w analizie motywacyjnej. Zmysłowe doświadczenie zawodzi przy obserwacji takich przedmiotów, jak mity, fakty religijne, instytucje polityczne, treści dzieł literackich. Tego rodzaju wytworów ludzkich możemy doświadczać w zupełnie inny sposób niż doświadcza się wschodu słońca, huraganu, faktu narodzin nowego życia itp.

Typ idealny Maxa Webera

Współczynnik humanistyczny Floriana Znanieckiego Typ idealny to ujęcie związków, które jawią się umysłowi jako dostępne i obiektywnie możliwe. Nie tyle odzwierciedlają one rzeczywistość, ile przede wszystkim służą do jej rozumiejącego opisu, w którym dochodzi do wyeksponowania określonych części składowych rzeczywistości empirycznej. Jako narzędzia badawcze pozwalają zarówno na uporządkowanie danej rzeczywistości, jak i na stwierdzenie, jak dalece konkretna jej postać jest oddalona wobec typu idealnego. Weber zaprezentował kilka takich typów idealnych: kapitalizmu, biurokracji, Kościoła Katolickiego i racjonalnego działania gospodarczego. Przykładowo, ten ostatni przedstawił jako zespół postaw oznaczających dążenie do nieustannego powiększania kapitału posiadającego pozytywną sankcję moralną, redukcję wydatków pieniężnych do minimum, narzucenie ascetycznego trybu życia oraz kształtowanie zachowań warunkujących zaufanie w kontaktach gospodarczych, takich jak: pracowitość, rzetelność, dotrzymywanie zobowiązań, uczciwość w transakcjach handlowych. Współczynnikiem humanistyczny oznacza analizę przedmiotów kulturowych oraz wszelkich działań jednostek jako wyposażonych w znaczenie.