page0156

146

żono dowcipnie, dobór naturalny podobny jest do celowości, bo prowadzi do przystosowania istot do ich środowiska; istnieje więc ostatecznie celowość bez inteligencyi. Ale wynikające stąd przystosowanie, jest przystosowaniem bru-talnem, przez wyłączenie wszystkiego, co się przystosować nie może; jest to rzeź. Prawdziwa celowość oszczędza wiele zgonów, wiele cierpień *).

Rozpatrzmy zatem proces preadaptacyi. Pozwoli nam to dobrze uchwycić nie tylko różnicę między prawem fizycznem a duchowem, ale i powód, dla którego prawo duchowe niejako kształtuje się według prawa fizycznego.

Preadaptacya polega w najprostszym przypadku na tern, by poznać wrażenia zanim będą doznane.

Otóż jeśli pomyślimy, że każde przewidywanie przypuszcza uprzednią znajomość przypuszczalnego biegu zdarzeń, to zrozumiemy, że rola inteligencyi zasadza się na przejęciu się prawami przyrody dla naśladowania ich przebiegu. Przez prawa przyrody będziemy tu tylko rozumieli ten szereg rzeczywistych wrażeń, które wystarcza znać dla potrzeb życia praktycznego. Ten to właśnie szereg przedstawia dla nas ciągłe braki, czy to, że wrażenie które poznać chcemy oddzielone jest od nas przegro-

0 Patrz bardzo interesujący artykuł E Goblofa La finalite sans intelligence, Revue Metaphy-sique lipiec 1900.

http://rcin.org.pl