2) testament był odwołalny - mógł służyć zjednywaniu sobie np. kochanek
3) wątpliwość czy można dysponować majątkiem rodzinnym wzglądem osób trzecich
• na rozwój tej formy ma wpływ
1) indywidualizacja własności
2) rola kościoła
- dla zbawienia duszy można było usynowić Chrystusa (kanoniści byli sprytni - nie chcieli od razu wprowadzać dziedziczenia testamentowego, a stworzyć pod to fundament); max 1/3 masy spadkowej
- przy trzech braciach - 1/4 mogła iść dla Chrystusa
- różni historycy w różnych książkach będą o tym pisać zależnie od poglądów, ale trzeba oddać kościołowi, iż m.ln. przyczyniło się to do rozwoju działalności charytatywnej
3) rola testamentu jako uściślenia udziałów spadkowych
- testujący nie zmieniał udziałów ale konkretyzował - co w ramach danego udziału komu ma przypaść (Zbyszek w ramach 1/3 dostanie dom, a Jonasz - powóz)
4) idea swobody testowania
• forma testamentu:
1) do XIII wieku ustna (Polska, Ruś)
2) po XIII wieku przyjmuje się forma pisana
3) XIV wiek - pisemna dla nieruchomości przed sądem
4) pisemna dla ruchomości + 2 świadków
5) szczególna forma testamentu - wojskowy (ustny przed hetmanem)
6) ukształtowała się zasada, iż dla ważności testamentu istotna jest obecność duchownego
7) wyodrębnienie testamentu publicznego i prywatnego
- publiczny - taki, w którym etapie tworzenia udział miał organ państwowy lub sądowy
8) szczególne testamenty:
- testament wspólny - dwóch spadkodawców, jeden spadkobierca
- testament wzajemny - jeden dokument, sporządzony przez dwie osoby, przyznający spadek, temu który przeżyje
• treść:
1) brak konieczności ustalania spadkobiercy
- polegało na rozporządzeniu rzeczami (system zapisów)
2) możliwość dziedziczenia testamentowego i beztestamentowego
3) a zatem całkowita odmienność od systemu rzymskiego - złamanie zasady: nemo pro parte testatus pro parte intestatus decedere potest - nikt nie może dziedziczyć po części z testamentu, a po części bez testamentowo i konieczności ustalenia dziedzica dla ważności testamentu
4) wprowadzenie funkcji egzekutora testamentu
• zakres testowania:
1) Polska - w XIII wieku wykształca się część swobodna (którą można było przekazać na kościół), a od XIV wieku trzecizna (bo ta część wynosiła 1/3) może już przekazać na kogokolwiek chcemy (ewolucja od usynowienia Chrystusa po swobodę testowania)
2) Ograniczenie w Polsce testowania na rzecz kościoła (ruch egzekucyjny - wiek XVI) w ramach prawa ziemskiego
- kanoniści znowu wykazali się sprytem i odtąd spadkobiorą w ramach prawa miejskiego, w którym nie istniało prawo ograniczające swobodę testowania)
• w tym celu ustanowione są legaty na cele pobożne (a więc, mimo wszystko osłabienie sytuacji kościoła - kościół nie może bezpośrednio dziedziczyć, a dostaje roszczenie względem spadkobiercy)