31878

należy się zawsze zastanowić, które ograniczenia są racjonalne (zrozumiałe i pożądane), a które godzą w sposób nieracjonalny w zasadę swobody umów zasada swobody umów padła ofiarą krytyki w połowie XIX wieku

wykształcanie się takich dziedzin prawa, jak prawo pracy osłabiło pierwotną, nieograniczoną wolność umów

1 w XIX wieku:

Codę Civil ogranicza swobodę umów:

1)    umowa musi szanować obowiązujące prawo

2)    umowa nie może godzić w dobre obyczaje -> kauzalność prawa zobowiązań

3)    przewidywał unieważnienie umowy, która została zawarta pod wpływem błędu, podstępu czy groźby drugiej strony

4)    doktryna natomiast wypracowała ograniczenia związane z interesem społecznym z kolei BGB:

1)    zakazywało zawierania umów lichwiarskich

2)    wymagało uczciwości i dobrej wiary

3)    przewidywało unieważnienie umowy w przypadku godzenia w dobre obyczaje, bądź wykorzystywanie czyjejś lekkomyślności, ciężkiej sytuacji czy braku doświadczenia

4)    odrzucał kauzalność zobowiązań - dopuszczał czynności abstrakcyjne (uznanie długu czy przyrzeczenie zapłaty)

5)    doktryna jeszcze bardziej ograniczyła swobodę umów - przyjęło, że konkretna treść stosunku obligacyjnego zależy od społecznej funkcji umowy

—    poza tym: ekwiwalentność umów (można uchylić umowę, jeżeli obiektywnie patrząc, nie jest ona korzystna dla obu ze stron)

6)    wprowadzenie umów adhezyjnych - służyły ułatwieniu obrotu - narzucane kontrahentom przez przedsiębiorstwa kapitalistyczne - niosły w sobie niebezpieczeństwo, tego rodzaju, że druga strona musiała akceptować warunki ustalone w gotowym formularze

—    przykład ograniczenia swobody umów z korzyścią dla przedsiębiorców

można więc zauważyć, iż ograniczenia zasady swobody umów w XIX wieku nie były nieracjonalne - strony miały wpływ na formę (wyjątek: wymóg aktu notarialnego w 3 przypadkach w KN - ale było to jak najbardziej zrozumiałe), na treść (o ile nie godziły w prawo i dobre obyczaje/wiarę, wyjątek: BGB - zakaz umów lichwiarskich), a także na wybór kontrahenta, o ile ten posiadał zdolność do czynności prawnych można jeszcze wspomnieć o:

1)    doktrynie solidaryzmu społecznego i nauczaniu kościoła katolickiego

2)    o wykształceniu się prawa pracy - w celu ochrony jednostek w pojedynku z wielkimi fabrykami

3)    o wykształceniu się prawa lokalowego - uwzględniającego interesy strony słabszej umów o najem mieszkań

4)    wprowadzenie waloryzacji zobowiązań pieniężnych (w przypadku inflacji)