3260

Ubezpieczenie to w najogólniejszym znaczeniu tego słowa “urządzenie mające na celu ochronę przed czymś, zapobiegające czemuś”.

Ubezpieczenia społeczne są formą zabezpieczenia się poszczególnych grup ludności od wystąpienia konkretnych rodzajów ryzyka życiowego ( np. choroby, śmierci, kalectwa .)

Są one oparte na technice ubezpieczeniowej, która zakłada gromadzenie środków na określonych funduszach przez ludzi narażonych na wymienione rodzaje tyzyka. Środki te są płacone przez pracowników lub i pracodawców z przeznaczeniem na pokrycie wydatków i strat wynikających ze zdarzeń losowych Wysokość składak powinna być uzależniona od wysokości zarobków ubezpieczonego oraz od ryzyka wystąpienia zdarzenia losowego dla całej populacji w danym okresie.

Ubezpieczenia społeczne mają chronić przed dużą utratą dochodów spowodowaną zdarzeniem losowym i związanymi z nimi wysokimi oraz niespodziewanymi wydatkami. Obejmują one osoby utrzymujące się z pracy oraz ich rodziny.

Elementami ubezpieczenia są:

1)    składka

2)    fundusz

3)    określone ryzyko losowe

4)    wystąpienie szkody

5)    pokrycie szkody określonym świadczeniem

W umowie ubezpieczenia instytucja ubezpieczeniowa jest zobowiązana do wypłacenia określonych świadczeń w razie wystąpienia szkody wywołanej zdarzeniem losowym, a ubezpieczający - do płacenia składek.

W ubezpieczeniach społecznych występuje dodatkowy element. U mowę ubezpieczenia można zawrzeć na rzecz osoby trzeciej. W tym wypadku ubezpieczający płaci składki, a uprawnienia do świadczeń posiada osoba ubezpieczona. W ubezpieczeniach społecznych ubezpieczającym jest najczęściej zakład pracy, który w całości lub w części płaci składki do ubezpieczyciela. Ubezpieczonym jest pracownik wraz z rodziną i to on otrzymuje świadczenie od zakładu ubezpieczeń.

W Muszalski określa ubezpieczenia społeczne jako rodzaj przymusowego, wzajemnego ubezpieczenia osobowego. Cechami charakterystycznymi są: przymus oraz cel społeczny. Cel społeczny polega zapewnieniu świadczeń w wypadkach w których człowiek nie może zapewnić sobie i swojej rodzinie środków utrzymania. Ubezpieczenie społeczne nie jest nastawione na osiągnięcie zysku, prowadzone jest przez odrębne instytucje publiczne pod nadzorem państwa.

Istotną cechą ubezpieczeń społecznych jest zasada solidaryzmu. Solidaryzm oznacza urzeczywistnienie idei samopomocy społecznej poprzez udzielanie świadczeń osobom znajdującym się w potrzebie, z funduszu wypracowanego wspólnym wysiłkiem ubezpieczonych. Oznacza to, że płacą wszyscy, a korzystają tylko ci którzy zostali dotknięci ryzykiem socjalnym.

Ubezpieczenia społeczne zapewniają wysoki poziom bezpieczeństwa socjalnego poprzez bezpośrednie zaspokajanie potrzeb występujących w różnych grupach społecznych i kategoriach zawodowych. Ubezpieczenia mają jednak o wiele większe oddziaływanie pośrednie na poczucie bezpieczeństwa w społeczeństwie. J. Szczepański zwrócił uwagę na społeczną funkcje