28598

(lektynofagocytoza) ale także pobudza komórki żerne do zabicia mikroorganizmów, aktywie tez dopełniacz drogą lektynową. określane mianem praprzeciwciała. chociaż należy do odporności nieswoistej

-    do kolektyn należą tez konglutynina oraz białka A i D surfaktantu. konglutynina wiąże iC3b i wzmaga fagocytozę mikroorganizmów opłaszczonych tym fragmentem, białka A i D surfaktantu odgrywają istotną rolą w lokalnej obronie przeciwzakaźnej

•    ze wzglądu na podobieństwo budowy do kolektyn zalicza sią również składnik Clq dopełniacza

•    kolektyny rozpoznają oligosacharydy na powierzchni mikroorganizmów i indikują fagocytozą poprzez receptory wspólne dla kolektyn i dla Clq. mogą również powodować aglutynacją drobnoustrojów, hamując ich inwazyjność i ułatwiać eliminacją

Powierzchniowe PRR

powierzchniowe PRR uczestniczące w fagocytozie

-    przykłady tego typu receptorów to receptory lektynowe. receptory zmiatacze. niektóre integryny

•    po pochłonięciu i wewnątrzkomórkowej degradacji białek pochodzących z drobnoustrojów pojedyncze peptydy prezentowane są w połączeniu z cz.MHC II

-    na monocytach i makrofagach obecne są tak zwane receptory zmiatacze (scavenger receptors). jest ich kilkanaście typów i niektóre wystąpią również w formie rozpuszczalnej, rozpoznają one miądzy innymi:

acetylowane i utienowane lipoproteiny o małej gęstości

anionowe polisacharydy, np. siarczan dekstranu i siarczan chondroityny

fosfolipidy, takie jak fosfatydyłoseryna i fosfatydyloseryna

-    uczestniczą one w uswraniu mikroorganizmów, ich toksycznych produktów oraz komórek apoptotycznych. receptory zmiatacze biorą również udział w odkładaniu sią cholesterolu w ogniskach miażdżycowych

-    bardzo dużą griąją powierzchniowych PRR stanowią lektyny, najważniejszą ich rolą jest wiązanie połi- i oligosacharydów znajdujących się na powierzchni wielu drobnoustrojów, niektóre (DC-SIGN) pełnią rolą receptorów dla niektórych wirusów (np. HIV), receptory te mogą również wiązać cząsteczki Ig-podobne (ICAM-1 i -2) uczestnicząc w adhezji i migracji komórek

-    również receptory dla fragmentów przeciwciał uczestniczą w fagocytozie

aktywujące receptory z grupy PRR

-    należy tu większość receptorów Toll-podobnych (TLR), me uczestniczą one w fagocytozie a ich głównym zadaniem jest aktywacja komórek

-    w części zewnątrzkomórkowej receptory te mają domeny bogate w leucynę. natomiast odcinki cytoplazmatyczne są analogiczne do tych występujących w receptorach dla IH. zawierają one domeną TIR (Toll-IL-1-receptor), szlaki przekazywane przez obie grupy receptorów są bardzo podobne

-    zidentyfikowana kilkanaście receptorów TLR (od TLR1 do TLR13). nie dla wszystkich znane są ligandy

-    większość spośród tych cząsteczek znajduje się na powierzchni komórek i po związaniu z odpowiednimi cząsteczkami PAMP przekazują sygnały aktywujące komórki

-    niektóre są obecne w fagotizosomach i do ich aktywacji dochodzi dopiero po sfagocytowaniu bakterii i uwolnieniu ligandów dla receptora

-    niektóre z nich mogą tworzyć heterodimery rozpoznając znacznie szerszy wachlarz cząsteczek

-    TLR aktywują czynnik transkrypcyjny NF-kB oraz czynnik IRF

-    NF-kB jest najważniejszym czynnikiem transkrypcyjnym odpowiedzialnym za indukcją ekspresji kilkudziesięciu mediatorów prozapalnych

-    czynniki IRF natomiast indukują wytwarzanie interferonów u i (i

-    receptory TLR wiążą również endogenne ligandy. szczególnie te. które w prawidłowych warunkach, znajdują się wewnątrz komórek (np. białka szoku cieplnego HSP). ale uwalniane są np. w czasie śmierci komórek

-    cel tego typu reakcji: wstępna aktywacja i przygotowanie komórek układu odpornościowego do ewentualnego zakażenia po zranieniu oparzeniu czy zmiażdżeniu tkanek

Udział receptorów TLR w indukcji odpowiedzi immunologicznej

-    TLr4 znajduje się między innymi na powierzchni komórek nabłonkowych jelit i dróg oddechowych, komórkach tłuszczowych oraz komórkach śródbłonka

-    najprawdopodobniej receptor ten uczestniczy w rozpoznawaniu drobnoustrojów juz we wrotach zakażenia

-    aktywowane w ten sposób komórki nabłonka rozpoczynają wydzielanie chemokin i innych cytokin oraz defertsyn, które uczestniczą w przyciągnięciu do miejsca inwazji komórek układu odpornościowego i niszczeniu mikroorganizmów

-    jeśli nabłonkom nie udało się uniemożliwić inwazji drobnoustrojów do akcji wkraczają leukocyty, na których powierzchni również znajdują się receptory TLR

•    makrofagi aktywowane przez TLR4 rozpoczynają produkcję cytokin prozapalnych (IH. 11-6,11-8, IH2. TNF). mają zwiększone zdolności do fagocytozy. wytwarzania reaktywnych form tlenu wydzielania NO i prezentacji antygenów LimT

-    ważną rołę odgrywają komórki tuczne, podobnie jak inne leukocyty prekursory powstają w szpiku, dopiero po dotarciu do tkanek obwodowych różnicują się w dojrzałe komórki tuczne, w tkankach przebywają nawet do kilkunastu miesięcy lokalizując się w pobliżu naczyń krwionośnych i zakończeń nerwów (skóra, błony śluzowe), powierzchnia komórek tucznych najeżona jest receptorami TLR (2, 4. 6). głównym zadanie komórek tucznych jest amplifikacja wszelkich sygnałów informujących o inwazji drobnoustrojów, główne mediatory wydzielane przez te komórki (histamina. PAF. LTB4. PGD2) kojarzą się z reakcjami alergicznymi i wstrząsem anafilaktycznym . komórki tuczne jako jedyne są w stanie syntetyzować i magazynować mediatory takie jak TNF (najsilniejszy endogenny stymulator neutrofilów). które są uwalniane natychmiast po aktywacji, zatem komórki tuczne nie tylko zwiększają przepuszczalność naczyń (histamina, prostaglandyny). gwałtownie zwiększając napływ wielu składników osocza, np. przeciwciał, dopełniacza, ale działają także chemotaktycznie i aktywująco na inne leukocyty wydzielając chemokiny, histaminę czy LTB4. na dodatek mogą prezentować antygeny drobnoustrojów w połączeniu z cz.MHC II. dzięki obecności na ich powierzchni kosty mula torów (CD80. CD86) coraz częściej zaliczane są do grujpy profesjonalnych komórek prezentujących antygen

-    przełomowa dla zainicjowania swoistej odpowiedzi immunologicznej wydaje się aktywacja komórek dendrytycznych. docierają one do tkanek ze szpiku w postaci niedojrzałej, na tym etapie rozwoju mają bardzo dobrze wykształcone właściwości endocytame i pinocytame. w ciągu doby potrafią pochłonąć materiał objętościowo większy od nich samych, co zazwyczaj nie pociąga za sobą żadnych konsekwencji, jeśli jednak we wnętrzu komórki dendrytycznej wraz z fagocytowanym materiałem znajdzie się bakteria (jej składowe aktywujące TLR) wygląda to nagle tak. jakby w gardle stanęła jej kość. natychmiast zmienia swoje właściwości i ulega aktywacji, co przejawia się pojawieniem się na jej powierzchni receptorów dla chemokin CCL21 i CCL19 wytwarzanych w lokalnym węźle limfatycznym. komórka dendrytyczna kończy ucztę i zabiera się do szpitala (węzła), po drodze zmienia się również ekspresja kolejnych cząsteczek na jej powierzchni, pojawiają się cząsteczki kostymdujące (CD80. CD86) oraz zwiększa się ekspresja cząsteczek prezentujących antygeny (MHC I i II). jednocześnie komórki dendrytyczne rozpoczynają produkcję cytokin TNF. IL-12. IL-18. stają się profesjonalnymi komórkami prezentującymi antygen

-    aktywacja receptorów TLR może być również przyczyną nadmiernego uszkodzenia tkanek, szczególnie w wypadku zbyt silnego aktywowania akrofagów. skrajnym przykładem jest wstrząs septyczny powodowany przez LPS (LPS wiązany przez surowicze LBP. przekazywane CD14 na LimB. CD14 tworzy kompleks z TLR4 i stabiliztorem MD-2 i teraz może przekazywać sygnał do aktywacji)