33254

zmartwychwstał". Jeszcze inny rodzaj rozwiniętej chrystologii zawiera formuła Rz 4,25: "On wydany został z powodu przewinień naszych i został wskrzeszony dla sprawiedliwości naszej";

- przekonanie, że to Bóg jest sprawcą Zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Bóg jest tli podmiotem wskrzeszenia Chrystusa. Ale - jak pokazałem - w formule ITes 4,14 wyznaje się: "Wierzymy, że Jezus umarł i zmartwychwstał".

Rozbudówane wyznania w iary - tzw. Credo korynckie

W kilku fragmentach Nowego Testamentu (1 Kor 15, 3b-5; Rz 1, 3-4; 6,9; 7,4; 8,34; Ef 1, 19-20; 1P 1,21) bardziej rozbudowane wyznania wiary. Mają one po kilka członów, zwykle połączonych za pomocą cliarakterystycznego "i" (kai). W' omówieniu zatrzymam się na tekście zwanym Credem korynckim, w którym wyznawano, "że Chrystus (pomazaniec) umarł (apethanen) za grzechy nasze według Pism (kata tas grafas), i że został pogrzebany (etafe), i że jest wskrzeszony (zmartwychwstał) (egegertai) dnia trzeciego (te hemera te trite) według Pism i że dał się widzieć (ófthe) Kefasowi potem (tym) Dwunastu" (1 Kor 15, 3b-5). Powszechnie przyjmuje się dzisiaj, że jest to najstarsze rozbudowane Credo wczesnoclirześcijańskie. Wykażę najpierw jego pierwotny cliarakter, a potem sens najważniejszych terminów, pod którymi kryje się najwcześniejsza teologia Zmartwychwstania.

Analiza historyczno-literacka (wykazanie pochodzenia przed-Pawiowego i charakteru wyznania

wiary)

List do Koryntian napisany został przez św. Pawła w Efezie 54-55 r., a więc zanim zostały spisane znane nam dzisiaj Ewangelie. Św. Paweł występuje w nim przeciwko rozłamom w Kościele korynckim, kazirodztwu, odwoływaniu się do sądów pogańskich i rozluźnieniu obyczajów. Odpowiada też na pytania dotyczące małżeństwa, dziewictwa i spożywania mięsa ofiarowanego bożkom. Traktuje o porządku na zebraniach liturgicznych i cliaryzmatycznych. Wszystkim zaleca miłość. W ostatniej części listu wyjaśnia prawdę o zmartwychwstaniu.

Przyjęcie nauki o zmartwychwstaniu mogło stanowić poważny problem dla Kościoła korynckiego (por. 15,12), ponieważ w przeciwieństwie do antropologii judaistycznej, która pojmowała człowieka jako jedność duszy i ciała, filozofia helleńska była dualistyczna. Dusza i ciało należą według niej do odmiennych rzeczywistości: ciało jest więzieniem, a nawet grobem duszy, śmierć zaś wyzwoleniem. Jeszcze Celsus (II/III wiek), krytykując paschalną nadzieję chrześcijan, pisał: "jest to nadzieja odpowiednia dla robaków. Czyż jakakolwiek dusza ludzka mogłaby jeszcze tęsknić za przegniłym ciałem?” (Orygenes, CC V,14). W takim kontekście głoszenie zmartwychwstania mogło być uznane za niedorzeczność. Szerzyły się poglądy, że zmarli nie zmartwychwstaną (15,32), a także wątpliwości: „jak zmartwychwstają umarli? W jakim ukazują się ciele?” (15,35). Pawłowi znana jest również dziwna praktyka „chrztu za zmarłych” (15,29), przez który próbowano być może zjednoczyć się z osobami zmarłymi. Piętnasty rozdział Listu jest odpowiedzią Apostoła właśnie na te poglądy.

Tekst świadczy o tym, że już wtedy Kościół nie pozwalał „hellenizować” swojej wiary -przeciwstawiając się błędnowierstwu korynckiemu, św. Paweł przypomina istotę wiaty chrześcijańskiej: Clirystus zmartwychwstał, dlatego istnieje też zmartwychwstanie powszechne (1 Kor 15, 12).

Mamy poważne argumenty przemawiające za tym, że istota ta została przekazana w IKor 15, 3b-5 w' postaci uroczystej formuły, wcześniejszej niż tekst Pierwszego Listu do Koryntian. Przedstawiając je odwołujemy się zarówno do samej formuły, jak i do kontekstu - poprzedzającego (15, l-3a) oraz następującego (15, 5b-8):

1.    W kontekście poprzedzającym znajduje się przypomnienie: "Przypominam, bracia,

Ewangelię, którą wam głosiłem, którąście przyjęli..." (1 Kor 15, 1). Św. Paweł