33799

bordiury flamandzkie z dużych, pojedynczych motywów kwiatowych, przedstawionych bardzo realistycznie (cień), niekiedy także owady - Godzinki Engel bert a von Nassau.

Funkcje wszelkich ozdób: ożywienie pisma, podkreślenie poszczególnych odcinków tekstu, pomoc w zrozumieniu i wyobrażeniu treści tekstu!!! Zdobienie rękopisów rozwinęło się z potrzeby uplastycznienia tekstu oraz przerwania monotonii szeregu zapisanych kart.

Ornamentyka rękopisów rozwinęła się w czasach wczesnego chrześcijaństwa w księgach biblijnych i liturgicznych. We wczesnym średniowieczu w zakresie zdobnictwa można wyróżnić dwa obszary: kontynentalny i wyspiarski (Irlandia i Anglia). Na kontynencie wyróżniły się w VII i VIII wieku Wiochy i Francja (wzorem sztuka antyczna i starochrześcijańska; klasztory w Bobbio we Włoszech, Luxeil i Corbie we Francji).

Na zewnętrzną szatę rękopisów składają się: materiał piśmienny. Styl pisma, rodzaj. zdobnictwa (iluminacja) i oprawa - wszystkie te elementy nadają księgom określony styl. Najprostszym sposobem ożywienia pisma było mbrykowanie rękopisu (od ruber -czerwony) - podkreślanie niektórych liter kreskami z czerwonej farby lub pisanie niektórych liter czerwoną barwą.

Zasadnicze elementy ornamentacyjne: linia w geometrycznych układach, roślina, zwierzę, człowiek.

ORNAMENT - jedna z form wypowiedzi artystycznej, ozdoba ukształtowana przez ułożenie pewnych elementów zdobniczych (motywów) wg z góry obranych zasad (powtarzanie, odwrócenie, zmiana rytmu i wielkości).

■    Elementy abstrakcyjno-geometryczne

■    Elementy wzorowane na realnych kształtach natury lub przedmiotów wytworzonych ręką ludzką.

Rodzaje ornamentów:

^x falowy - leżące zazębione esownice; podwójny, zdwojony, równoległy...W renesansie i klasycyzmie stanowił poziomo usytuowane winietki. ^x małżów inow y - abstrakcyjny, amorficzny symbol, jakby zastygła wibrująca materia, brak w nim linii prostej i płaszczyzny, fantastyczna dekoracyjność. Teren rozwoju - Niderlandy i północne Niemcy do ok. 1680 r.

^x okuciowy - przypomina elementy do metalowych okuć (wycinanka z blachy urozmaicona kaboszonami - motywami o kształcie obłym). Do grafiki książkowej wszedł w końcu XVI w. ^x zaw ijany - zwany kartuszowym, komponowany ze skręcających się pasm i wolut, w grafice książkowej od lat 30-tych XVI w.

^x plecionka - zrodziła się z naśladowania wzorów powstałych przy pleceniu włókien i trzciny. Dominuje w malarstwie miniaturowym wczesnego średniowiecza aż do XIII w.

-    plecionka sznurowa spleciona z dwu lub więcej pasm różnej długości, komponowana jako motyw ciągły lub wypełniający dane pole geometryczne, rodzajem plecionki sznurowej jest plecionka węzłowa na narożniku, istniejąca jako ornament samodzielny;

-    plecionka wstęgowa - wstęgi tworzą załamania w miejscu skręcania splotu do środka przestrzeni dekorowanej, ornament ciągły komponowany w postaci rzemyka jako obramowanie pól.

^x a kant - motyw wydłużonego, wywiniętego i fryzowanego na krawędziach liścia/ liści pokiywających gałązki. W romańskim zdobnictwie książkowym zgeometryzowany w układach

2