34105

społeczne. W naszym prawie ma ona obecnie charakter normy względnie obowiązującej (art.125 §5 i 6 Prawa spółdzielczego). (1)

9. Zasada współpracy między organizacjami spółdzielczymi jest wyrazem założenia, iż cały ruch spółdzielczy jest niepodzielny. Wszystkie organizacje spółdzielcze powinny zatem współpracować ze sobą ze sobą na płaszczyźnie ogólnonarodowej i międzynarodowej. (1)

Aktualnie, podstawowym aktem prawnym regulującym w Polsce, zasady organizacyjne ruchu spółdzielczego oraz jego cele i ramy działalności, jest ustawa z dnia 16 IX 1982 - Prawo spółdzielcze. Ustawa obowiązuje od dnia 1 I 1983.

Prawo spółdzielcze, jest ukoronowaniem wieloletnich prac Naczelnej Rady Spółdzielczej, w swym kształcie normatywnym dostosowane zostało (głównie na forum Sejmowej Komisji nadzwyczajnej do rozpatrzenia projektu ustawy o spółdzielniach i ich związkach) do wymagań reformy gospodarczej i postulatów spółdzielców. Ustawa gwarantuje nienaruszalność fundamentalnych zasad ruchu spółdzielczego.

Obecna ustawa miała na celu stworzenie takich mechanizmów prawnych, które zapewniłyby samodzielność samorządność i samofinansowanie organizacji spółdzielczych. W szczególności samodzielność spółdzielni w dużym stopniu zapewniały przepisy prawa spółdzielczego, które zabezpieczają spółdzielnię

przed nadmierną, nie wynikającą z przepisów ustawowych, ingerencją centralnych związków spółdzielczych.

Spółdzielnia - definicja

Według art. 1 § 1 Prawa spółdzielczego, spółdzielnia jest dobrowolnym, o nieograniczonej liczbie członków i o niezmiennym funduszu udziałowym, zrzeszeniem powołanym do prowadzenia działalności gospodarczej. Może ona prowadzić działalność społeczną i oświatowo-kulturalną na rzecz swoich członków i ich środowiska. (2)

Spółdzielnia stanowi więc zespół osób, które dla osiągnięcia wspólnego(określonego) celu podejmują się współdziałania w sposób zorganizowany. Wyróżnia się ona od spółek kapitałowych tym, że jest zrzeszeniem osób, a nie kapitałów. Spółdzielcy w sposób samodzielny i samowolny decydują o istnieniu spółdzielni i celach i kierunkach jej działania. Cechy te określają więc spółdzielnię jako szczególny typ korporacji, oczywiście tylko pod względem prawnym. Spółdzielnia może ponadto prowadzić działalność społeczno-wychowawczą.

Podział spółdzielni

Próby pogrupowania spółdzielni, były wielokrotnie podejmowane, czy to na kryterium terenowego zakresu działania, czy też obszaru i przedmiotu działalności, aż do odpowiedzialności członków za zobowiązania spółdzielni.

Terenowy zakres działania. Na podstawie tego kryterium możne wyróżnić spółdzielnie:

1)    gminne (Gminna Spółdzielnia „ Samopomoc Chłopska”)

2)    okręgowe(Okręgowe Spółdzielnie Mleczarskie)

3)    wojewódzkie!Wojewódzka spółdzielnia Mieszkaniowa)

4)    krajowe(Spółdzielnia Spożywców społem)

Charakter przedmiotu działalności. To kryterium dzieli spółdzielnie na: spółdzielnie użytkowników i spółdzielnie pracowników.

Według kryterium użytkowników, spółdzielnie za przedmiot swej działalności mają zaspokojenie licznych potrzeb gospodarczych swoich członków i wyróżnić pośród nich należy:

1)    spółdzielnie handlowe, np. spożywców, zaopatrzenia i zbytu

2)    spółdzielnie przetwórczo-handlowe, np. mleczarskie, pszczelarskie

3)    spółdzielnie oszczędnościowo-pożyczkowe

4)    spółdzielnie mieszkaniowe

5)    spółdzielnie usług społeczno-kulturalnych, np. wydawnicze, turystyczne