określone w układach zbiorowych pracy, natomiast tam, gdzie nie doszło do zawarcia takich układów, pracodawca który zatrudnia co najmniej 5 pracowników ma obowiązek ustalenia warunków wynagradzania w regulaminie wynagradzania.
Wynagrodzenie pracowników ma charakter obligatoryjny. Oznacza to, że pracodawca ma obowiązek wypłacania pracownikom wynagrodzenia za wykonywaną przez nich pracę. Poza tym wysokość miesięcznego wynagrodzenia pracownika, który jest zatrudniony w pełnym wymiarze czasu, nie może być niższa niż kwota najniższego wynagrodzenia, która jest ustalana przez Ministra Pracy i Polityki Socjalnej.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra pracy i Polityki Socjalnej najniższe miesięczne wynagrodzenie do września 2002 roku gdy była przeprowadzana poniższa analiza wynosiło 760 zł brutto i było niezmienne od 1 stycznia 2001 roku.
Poniższy wykres przedstawia kształtowanie się najniższego miesięcznego wynagrodzenia w latach 1992-2002 .
Dla potrzeb wykresu aby, lepiej zobrazować zmianę wysokości najmniejszego miesięcznego wynagrodzenia w latach 1992-2002 kwoty z przed roku 1995, gdy miała miejsce denominacja złotówki, zostały zdenominowane.
Kształtowanie wynagrodzeń w firmie należy do najważniejszych i niełatwych zarazem obszarów zarządzania zasobami ludzkimi. Wymaga znalezienia odpowiedzi na następujące pytania: jaka powinna być wysokość wynagrodzeń?, jak należy różnicować wewnętrzną strukturę wynagrodzeń?, jakie są najbardziej adekwatne w danej sytuacji formy wynagradzania? Odpowiedź na te i inne pytania nie jest łatwa, można nawet powiedzieć, iż nie ma jednej dobrej odpowiedzi. Wynagradzanie pracowników ma bowiem swoją dynamikę i zmienia się pod wpływem wielu czynników, które są związane z cechami otoczenia danej organizacji, samą organizacją, jak również poszczególnymi pracownikami.
Wśród czynników występujących w otoczeniu firmy należy wymienić m.in.: poziom rozwoju gospodarczego, poziom dochodów w gospodarce, regulacje prawne, sytuację na rynku pracy, system podatkowy, działalność związków zawodowych i organizacji pracodawców, system wartości społeczeństwa. Wśród czynników związanych z daną organizacją szczególne znaczenie mają takie czynniki jak: branża, forma własności, sytuacja finansowa, technologia wytwarzania, kultura organizacji, rola związków zawodowych.
Poziom i struktura wynagrodzeń zależy również od cech związanych z poszczególnymi pracownikami, przede wszystkim kwalifikacje, doświadczenia, zdolności, zajmowanego stanowiska, osiąganych wyników pracy, ale również takich jak: wiek czy płeć.
Istotę wynagradzania oddają najpełniej podstawowe funkcje, które ono pełni. Płace mają zupełnie inne funkcje do spełnienia z punktu widzenia pracodawcy, a inne z punktu widzenia pracownika. Różne sposoby postrzegania wynagrodzenia przez pracowników i pracodawców wynikają z funkcji jakie ono spełnia. Można wyróżnić cztery podstawowe funkcje wynagrodzenia: